Suriye savaşının bölgesel aktörleri kim?, Uluslararası aktörler kime destek veriyor? Suriye’de kim kimi destekliyor?, kim kimi vuruyor?, kim kime yardım ediyor?
MUAMMER ELVEREN-
Mart 2011 den bu yana kanlı bir iç savaşa sahne olan Suriye’de en az 250 bin kişi yaşamını yitirdi, 4 milyon kişide evini, toprağını vatanını terk ederek 2,5 milyonu Türkiye’ye olmak üzere başka ülkelere sığınmak zorunda kaldı. Dış güçlerin müdahalesi ile de savaş bölgesel ve uluslararası alanda karmaşık ilişki ve çıkarların bir sahnesi haline geldi.
İşte birçok ülkenin müdahil olduğu ve dünyanın çeşitli ülkelerinden sayıları 30 bini aşan teröristin karıştığı bu kanlı ve karmaşık savaşta kimin kime destek verdiği, kimin kiminle savaştığını anlamak için Merkezi Washington’da olan ‘Savaş Araştırmaları Enstitüsü’ haritalarla Suriye savaşının şifrelerini hazırladı. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nden alınan bilgililerle desteklenen araştırma haritaları Suriye savaşının ne kadar karmaşık olduğunu da gözler önüne seriyor. Fransız Le Monde gazetesinde de yer alan araştırmada Suriye savaşının aktörleri, bölgesel ve uluslararası destekçileri ile hangi ülkenin hangi bölgeyi niçin vurduğu belirtiliyor.
Suriye savaşının 4 aktörü
-Bugün Suriye’de savaşın 4 aktörü var. Bunlardan ilki iktidarı bırakmamaya kararlı olan Beşar Esad rejimidir. Düşmanları da Suriye’deki terör gruplarıdır. El Kaide’nin Suriye kanadı ‘El Nusra örgütü’ ve İslamcı grup ‘Ahrar El Şam’ ile Esad rejimine karşı savaş veren ‘Suriye Özgürlük Ordusu’ ayaklanmanın ılımlı aktörleri olarak tanıtılıyor. Diğer önemli aktör Kürtler. Bölgenin dört ülkesine dağılmış olan bu büyük azınlık iç savaşı fırsat bilerek devlet kurmaya çalışıyor ve bu amaçla da savaşın karmaşıklığından yararlanarak Suriye’nin Kuzey doğusunda kontrolü elinde bulunduruyor. Ancak bu bölgedeki Kürtler Şam güçleriyle ya da diğer terörist gruplarla değil sadece savaşın 4.cü aktörü IŞİD ile savaşıyorlar. Irak’ta kurulan ve İslam cihatçısı olduğunu ileri süren terör örgütü IŞİD, Suriye’yi bölgedeki nüfuzunu arttırmak için bütün dünyadan katılan 30 bin kadar yabancı teröristi yönettiği bir üs olarak kullanıyor.
Savaşın bölgesel aktörleri
Suriye savaşının bölgesel aktörleri ‘Esad Güçleri, Ilımlı Terör grupları, Suriye Kürtleri ve IŞİD’tir. Bölgesel aktörlerin ilk grubunda Esad rejimine muhalif olan ve düşmesini isteyerek Özgür Suriye Ordusuna destek veren Türkiye, Ürdün, Suudi Arabistan ve Katar var. Karşılarında ise Şii kartını kullanarak başta İran olmak üzere Bağdat hükümetinden ve Lübnan Şiilerinden destek alan Beşar Esad var. İran Esad güçlerine yardım etmek ve savaşmak üzere bölgeye asker gönderiyor. Bu desteği kendisine rakip gördüğü Sünni Suudi Arabistan’a karşı zayıf düşmemek ve bölgedeki Şii gücünün kırılmaması için veriyor. Diğer bölgesel aktör olan Suriye Kürtleri (PYD) hem Iraktaki PKK hem de diğer Kürt gruplarından ve bölge ülkelerindeki Kürtlerden dış destek alıyor.
Uluslararası destek veren ülkeler
Savaşa birde Uluslararası destek veren ülkeler var. Bunların başında Suriye rejimi yani Beşar Esad’a direk destek veren Rusya geliyor. Soğuk savaştan bu yana Moskova ilk kez askeri olarak eski Sovyetler Birliği toprakları dışında bir savaşa katılarak taraf oluyor. Rusya resmi olarak IŞİD’e karşı savaşıyor görüntüsü veriyor ama haritalarda Rus uçaklarının bombaladığı yerlere bakıldığında sadece IŞİD değil Esad’a karşı savaşan Özgür Suriye Ordusu, İslamcı gruplar El Nusra ve Ahrar El Şam örgütleri ile bölgedeki Türkmen bölgelerini hedef alıyor. Aslında Rusya’nın 3 hedefi var. Birincisi Stratejik bir konumda olan Beşar Esad’ı iktidarda tutmak, İkincisi Suriye’nin Tartus bölgesindeki Rus Deniz Üssü’nü korumak üçüncüsü de Suriye’de IŞİD saflarında savaşan Çeçen militanların Rus topraklarına dönüp terör yapmasını önlemek için bu kanlı terör örgütünün yayılmasını önlemek. Yani özetle Rusya kendi çıkarlarını korumak için Suriye’de Esad’a yardım ediyor.
Amerika ve batı koalisyonunun desteği
Suriye’de IŞİD’e karşı savaşan bütün gruplara Amerika ve Avrupa ülkeleri açık destek veriyor. ABD’nin başını çektiği ve aralarında Fransa, İngiltere, Almanya, Türkiye, Kanada ve Avustralya gibi birçok batılı ülkenin bulunduğu Suriye’ye karşı oluşturulan Uluslararası koalisyon 2014 Ağustos ayından bu yana önce Irak’ta sonra ‘da Suriye’de IŞİD’i bombalıyor. Fransa Eylül 2015 ten bu yana kendi uçaklarıyla IŞİD hedeflerini vuruyor. Batılıları oluşturduğu koalisyonun iki hedefi var. Suriye’de Esad ‘sız bir siyasi bir geçiş sağlamak ve IŞİD’in Suriye’de batıya karşı bir genel üs oluşturacak yapılanmaya gitmesinin önünü keserek önlemek.
PYD’nin tutumu koalisyonda çatlaklara neden oluyor
Amerika ile batılıların bölgede PYD Kürtleri ile işbirliği yapması ve bunun açıkça ilan etmeleri koalisyonun önemli bir müttefiki olan Türkiye’yi çok rahatsız ediyor. Bu nedenle de Suriye Kürtlerinin (PYD) bu durumu Uluslararası koalisyonda çatlaklara neden oluyor. Türkiye bölgede otonom bir Kürt Devleti’nin kurulmasından endişe ettiği için PYD’nin arka bahçesi olarak görülen Irak’taki PKK üslerini bombalıyor. Aynı şekilde özellikle de Türkiye’de yapılan bombalı saldırılardan sonra IŞİD’i de bombalıyor. Suriye’deki iç savaştan kaçan 2,5 milyona yakın göçmeni barındırmak durumunda kalan Türkiye’nin coğrafi konumu onu bu savaşta çok önemli bir konuma getiriyor. Bütün bu iççice girmiş bölgesel ve uluslararası sorunlar Suriye’de içi savaşın uzamasına ve Esad’ın iktidarda kalmasına yarıyor.
Yazıyı Hürriyet’ten okumak için İnternet Linki : http://www.hurriyet.com.tr/suriye-savasinin-sifreleri-36600277
Harita tasarım-Özgün Evren Ertürk-Hürriyet