MUAMMER ELVEREN, GORBAÇOV’A DİRENEN ‘ÇAVUŞESKU’NUN ROMANYASI’NDA
Çavuş Şov…
Doğu Blok’unda büyük değişim yaşanırken, Stalin döneminden kalma son lider olan Romanya Devlet Başkanı Çavuşesku, değişime direniyor!
Muammer ELVEREN,
27 Kasım 1989- BÜKREŞ – Çavuşesku, 5 yıl için yeniden direnirken, büyük bir gövde gösterisi yaptı. 10 binlerce Romanyalı, Bükreş caddelerinde, polis zoruyla, “Müdahaleye hayır”, “Yaşasın Çavuşesku” sloganları attırılarak yürütüldü. Çavuşesku’nun büyük şovunu, Türk basınından sadece Günaydın izledi. Arkadaşlarımız halkın nabzını tuttu. Bir ekmek İçin saatlerce kuyrukta bekleyen Romen vatandaşları Çavuşesku’dan hiç hoşlanmıyordu. Ama bu aşamada, yapabilecekleri fazla bir şey yoktu…
Güdümlü gösteride zoraki coşku…
Çavuşesku yeniden seçilince, Romanya Komünist Partisi yetkilileri büyük bir gösteri yaptırdı. Polis desteğindeki yürüyüşe 50 binden fazla kişi katıldı. Bükreş 1ik, felç oldu. Erkek, kadın, çocuk, gençler ve genç kızlar, ellerinde pankartta binası önünde toplandı. Beş kişiye bir pankartın düştüğü gösteride “Çavuşesku Romanya, Çavuşesku kahraman” sloganları atıldı. Çavuşesku da, parti binasının balkonuna çıkarak bir konuşma yaptı. Kalabalık, sessiz sedasız dağıldı.
Çavuşesku hanedanı… Kendinden sonra, oğlu!
Romanya’da Çavuşesku, Komünist Parti Kongresi’nde yeniden 1994 yılına kadar Genel Sekreter ve Devlet Konseyi Başkanı seçilirken, eşi Elena Çavuşesku, Politbüro’da ‘Üçüncü üye’ oldu. Oğlu Nicou Çavuşesku da (Yanda küçük resim) Politbüro yedek üyeliğine seçildi. Batılı gözlemciler, Çavuşesku’nun, oğlunu kendinden sonra gelecek lider olarak yetiştirdiğini belirtiyorlar.
. . .
28 KASIM 1989 SALI
ÇAVUŞESKU’NUN ROMANYASI-1
Yönetim özgürlükten korkuyor
Yokluk ve sıkıntı pahasına kendi yağıyla kavrulan, dış borcu olmayan ender ülkelerden Romanya’nın 24 yıllık lideri Çavuşesku, “Doğu Blokundan esen “Özgürlük” ve “Re-form” hareketlerine kulak asmıyor. Halk, Çavuşesku’yu tutmuyor, ama yoğun polis denetimi nedeniyle sesini çıkaramıyor. Komünist Parti üyesi olanlar ise, Çavuşesku’yu tüm güçleriyle destekliyor.
POLONYA, Macaristan, Doğu Almanya ve Çekoslovakya’da esen “Özgürlük” rüzgarı ve “Reform” hareketlerine karşı gözlerini kapamaya, kulaklarım tıkamaya devam eden ülke Romanya, geçtiğimiz cuma günü Nikolay Çavuşesku’yu yeniden liderliğe seçti. Romanya, kendi yağıyla kavrulmayı hedef edinen ve bu nedenlerle her türlü sıkıntıya katlanan dünyanın ender ülkelerinden biridir.
Hedef 2000’li yıllar. Uyguladığı ekonomik politika ile ülkeyi “Dış borcu olmayan” ülkeler hanesine yazdıran Devlet Başkanı Çavuşesku, aynı ekonomik sistemi 2000’li yıllara kadar uygulayacaklarını söylüyor.
. . .
Romanya’nın kimliği
ROMANYA, bir Güney Doğu Avrupa ülkesidir. Balkanlar’ın Karadeniz’e de sahili olan bu ülkesi 237 bin 500 kilometrekare yüzölçümlüdür, Komşuları; Sovyetler Birliği, Bulgaristan, Yugoslavya ve Macaristan’dır. 23 milyon nüfuslu Romanya, Türk vatandaşlarına vize uygulamıyor. Başkenti Bükreş 2 milyon nüfusludur
Foto altları
Romanyalıların ‘Barış’ İsteği
Geçtiğimiz cuma günü yeniden Romanya Devlet Başkanı seçilen Nikolay Çavuşesku, Bükreş’teki Komünist Partisi binası balkonundan, onu izlemek için gelenleri selamladıktan sonra bir konuşma yaptı (sağda). Her kesimden insanın katıldığı gösteride bir grup Rumen kadını, Çavuşesku’yu ellerindeki, “Barış” yazılı pankartlarla izlediler (solda)
Metroyu çok sevdiler
Romanya’nın başkenti Bükreş’te daha önceleri otobüs, taksi, minibüs, dolmuş, ya da bisikletle işlerine giden insanlar, artık yeni yapılan Metro’yu tercih ediyorlar. Metro’nun hizmete girmesi ise, koşuşturan insanları rahatlatmış (üstte). Bükreş’te bütün mağaza ve süper marketlerde, birbirinden güzel kızlar tezgâhtarlık yapıyorlar. Yanda, “Unirea” adlı mağazada kalpak satan Alexandra görülüyor…
Bükreş sokaklarında ‘Tek- Tekçi’ meyhanesi
Bükreş’in ara sokaklarına daldığınızda ilginç manzaralarla karşılaşırsınız. Seyyar satıcılar, kendilerine ayrılan Açıkhava pazarlarında, İstanbul’un birçok semtinde olduğu gibi bağıra çağıra satış yaparlar. Buradaki dükkânlar arasında, “Tek-tekçi” meyhaneler de vardır. Buralarda genellikle işçiler bir araya gelerek şarap veya konyak içerler. Bu meyhanelerdeki masalarda me-ze yoktur. Zaten olsa bile mezeye verilecek para yoktur. Fotoğrafta, bu meyhanelerden birinde içki içenler görülüyor…
ÇAVUŞESKU’NUN ROMANYASI-2
29 Ksaım1989
Dolar her kapıyı açıyor…
Yiyecek maddelerinin zor bulunduğu Romanya’daki lüks otellerde, etten beyaz eşyaya kadar her şey var. Ancak alışveriş, sadece dolarla yapılabiliyor…
OĞU Blok’u ülkelerindeki hızlı değişim nedeniyle Çavuşesku’nun Romanya’sında polisiye tedbirler artırılmış dununda. Ülkeye giriş çıkışlar, Doğu Blok’unda reform hareketleri başlamadan oldukça kolayken şimdi çok sıkı’ kontrol yapılıyor. Romanya’da işinden çıkan insanlar, evlerine bir an önce gidebilmek için koştururlar. Gıda maddeleri satan dükkânlar önünde genelde kuyruklar varken giyim mağazalarında bu duruma rastlanmıyor. Tamamen devlete ait olan bu mağazalarda Batı’dan gidenler için pek ilginç bir giyim eşyası yok. Çarşı pazarda, vitrin ve raflarda az gıda maddesi var.
Et görünürde yok
Kasap dükkânlarında genellikle salam-sucuk türünde maddeler vitrinleri süslüyor. Et görünürde hemen hemen yok. Böyle olduğu halde yetkililer, Romanya’da kişi başına yılda 70 kilo et düştüğünü söylüyorlar. Sebze hallerini ara sokaklarda bulmak mümkün. Ancak tezgâhlarda en çok bulunan patates, saransak, soğan gibi şeyler. Meyve olarak ise elma, armut ve tek tük portakalla mandalina var. Uluslararası otellerdeki mağazalarda ise turistik eşya yanında, çarşı pazarda bulunmayan her şey satılıyor.
3.5 dolara Mandalina
Örneğin Komünist Partisi Kongresi için uluslararası basma ayrılan Bükreş İnter Continental Otel’de özel bir et ve et mamulleri mağazası, meyve ve sebze satan mağaza, hatta beyaz eşya satan mağazalar bulunuyordu. Buradan sadece dolarla alışveriş yapılabiliyor. Merakımı gidermek için bir kilo mandalina aldım. Fiyatı 3,6 dolardı. Buradan turistler pek alışveriş etmiyor. Ancak, döviz bulabilen Romenler, bir turistin refakatinde girip alışveriş yapabiliyor. Tabii bunun dışında otel yetkililerinin içeri girmesini engelleyemediği bazı kişiler de alışverişlerini bu mağazalardan yaptığına şahit olduk. Bazı aileler çocuklarının arkadaşları olan yabancı öğrenciler aracılığıyla bu tür mağaza olan otellerden et aldırıyorlar.
Foto altı
Romenler, yeşil paralan görünce akan sular duruyor…
İşçiler, tek tip giyiniyor – Romanya’da işçiler, oldukça disiplinli işe giriş ve çıkışlarda düzen, mola saatlerine uymak birinci kural. İş genellikle sabahın yedisinde başlıyor. Tek tip giyinen işçiler, sadece dinlenme saatlerinde birbirleriyle sohbet etme fırsatı buluyorlar…
Bayram ve gösteri kıyafeti
Romenlerin en değer verdikleri şeyler arasında, gelenek ve göreneklere uygun olan milli kıyafetleri ilk sıralarda yer alıyor… Bu kıyafetler, milli bayram veya gösterilerde giyiliyor… Milli kıyafetlerin etek ve cepkenleri, el işleme motiflerle süslü…
Önemli ihraç ürünü
Romanya’daki mağazalardan alışveriş yapan turistlerin en fazla rağbet ettikleri şeyler arasında porselen eşya, biblolar ve kristal eşyalar başta geliyor…
Küçüklere büyük ilgi gösteriliyor
Romanya’da yetkililer, rejimin devamını çocuklara verdikleri eğitimde görüyorlar… Çocuklar daha bebek yaşta iken komünist partinin gösterilerine götürülüyor, o yaştan itibaren etkilenmeye çalışılıyor. Bu nedenle 15 yaşına kadar hiçbir çocuk yönetim aleyhinde bir şey söylemiyor.
İmamı Türk
Caminin Türk İmamı Osman Aziz (Küçük fotoğraf), Bükreş’teki Müslümanlara namaz kıldırıyor. Arkadaşımız Muammer Elveren ’in önünde bulunduğu caminin minaresi 35 metre…
Bükreş’in tek camii
ROMANYA Krak Carol tarafından 1906 yılında yaptırılan Bükreş Camii, Türkler ve diğer Ülke Müslümanlarının ibadetine açık tek cami olma özelliği taşıyor. Kentin ortasındaki ‘Özgürlük Parkı’nda kurulan cami, etrafında bulunan kanal nedeniyle yıllar sonra su altında kalıp nem almaya başladı. Romen hükümeti, nemden içinde namaz kılınmaz hale gelen camiyi taşıma kararı aldı. Hükümet, Bükreş Camisini kurtarma kararı alırken tüm masraflarım da karşılayacağını açıkladı. Cami, 1960 yılında 35 metrelik minaresiyle şimdiki yerine taşındı. Şimdi Bükreş’teki 1200 Türk ibadetlerini rahatlıkla yapıyorlar.
Türkiye’den iki halı hediye gönderildi
Bükreş Camii, ‘Özgürlük Parkı’ndan yeni adresine taşındıktan sonra Romen hükümeti 17 adet halı ve kilim hediye etmiş. Türkiye’nin de 1987 yılında iki halı hediye ettiği camiye, diğer Müslüman ülkelerden de kitaplar gönderilmiş.
. . .
ÇAVUŞESKU’NUN ROMANYASI-3
30 Kasım 1989
1994yılına kadar ‘İş’ başında…
İktidarı tapulayan lider
Yıllar önce ‘Ilımlı’ politikasıyla, ‘Varşova Paktı’nın Batı’ya açılan ilk lideri’ unvanını alan Çavuşesku, şimdi esen özgürlük rüzgârlarına, ülkesinin kapılarını kapattı…
ROMANYA’da yeniden seçilen Devlet Başkanı Çavuşesku, yıllar önce ‘Batı’ya açılan ilk lider’ unvanını almışken, şimdi esen özgürlük rüzgârı ve reform hareketlerine kapılarını kapatan lider oldu.
71 yaşındaki Çavuşesku’nun kısa zamanda diğer Doğu Avrupa ülkelerinde başlatılan hareketlere ‘Evet’ demesi ise beklenmiyor. Bu nedenlerle de ülkeye turist veya başka yollarla sokulmaya çalışılan gazete, dergi ile bildiri türündeki şeyler titizlikle inceleniyor.
Sıkı kontrol
Romanya’da sınırdan girişte yabancı kaynaklı bu tür eşyalar tek tek kontrol ediliyor, hatta gazete ve dergiler sınır polisinin bilmediği bir dilden olsa bile satır satır bakılarak, yazıların içinde Çavuşesku veya Romanya sözleri varsa hemen el konuluyor. Polisler son derece nazik sözler ve güler yüzle bu araştırmalarını yapıyorlar.
Deklare mecburiyeti
Aslında Romanya, ülkeye giriş yapan turistlere sınırda kolaylıklar yapacağını 1954’te New York’ta imzaladığı bir anlaşmayla kabul etmişti. Turist, ülkeye giriş ve çıkışta üzerlerindekilerini deklare etmek mecburiyetindedir. Romanya’ya girişte kişi başına ve kalınacak gün adedine göre günlük 10 dolar para bozdurma mecburiyeti vardır.
Bükreş, 700 km
Romanya’ya gidişte kara yolunu seçenler, vize almadan transit yolu kullanarak Bulgaristan’dan geçebilirler. İstanbul’dan Bükreş tam 700 kilometre. Bulgaristan’da Sofya yönünde giderken Haskova köyünden Rusçuk kentine sapılarak Romanya hududuna varılır. Romenler için en güzel hediye, kahvedir, tabii yabancı sigara ve viski de makbul hediyeler arasında sayılıyor.
Ülkenin dili, Latin kökenli Rumence’dir. Ancak Fransızca en çok konuşulan yabancı lisandır. Bükreş’te oldukça geniş bir kaç bulvar ve caddeden başka, tam merkezde, son derece güzel bir site yapılıyor. Bu sitenin mimarisi, Bükreş’in eski yapılarına aynen benzetilmiş dev binalardan oluşuyor. Binaların altlarında son derece güzel mağazalar açılmış. Binaların arasında çok geniş araç girmesi yasak bir bulvar ve bu bulvarın ortasında birbirinden güzel fıskiyeli havuzlar yapılmış. Romenler, yabancılara bu bölgeyi ‘’‘Sosyalizmin ürünü” diye övünerek gösteriyorlar.
22.00’den sonra
Başkent Bükreş’te gece saat 22.00’ den sonra açık lokanta bulunmaz. Bu saatten sonra sadece dört beş büyük otelin lokantası açıktır. Bunlara da saat 23.00’ten önce girebilirseniz yemek yersiniz. Kentteki bir iki gece kulübü, hafta sonu açıktır. Halk, evinde eğlenmeyi tercih ediyor. Bükreş’teki lokantalarda bazen gece saat 22.00’ye kadar şarkılı, oyunlu eğlenceler yapılıyor. Fakat yer ayrılmamışsa yer bulmak güçtür.
Korku niye?
Evet… 1994 yılma kadar yeniden Devlet Başkanı seçilen Çavuşesku, “Medeniyetin doruğuna ulaşmanın tek yolu sosyalizmdir” diyor ama Doğu’daki reformların Romanya’ya girmemesi için her türlü önlem alınıyor. Peki, bu korku niye? Romanya Komünist Partisi’nin üye ve delegeleri belki Çavuşesku’suz bir Romanya düşünmüyor ama sokaktaki adam aynı şeyi düşünüyor mu, şimdilik bunun cevabını vermek çok güç.
Foto altı
Çavuşesku, burada çalışacak
Romanya’nın başkenti Bükreş’in tam ortasında inşa edilen site, Romenler için bir “Prestij” bölgesi. Bu bölgede, sitenin ortasından geçen geniş bulvarın ucunda dev bir parlamento binası yaptırıldı. Bir sarayı andıran bu son derece lüks binada Çavuşesku ve Meclis çalışacak.
Sayılarla Parlamento Binası:
Başlangıç Yılı: 1983.
Bitiş Yılı: 1989.
Ölçüleri: 270 m’ye 240 m.
Yükseklik: 86 m.
Kat Sayısı: 12.
Derinlik: 92 m.
Oda sayısı:1,100.
Otopark: 2 yeraltı otoparkı.
Yapımında Kullanılan Tahmini Mermer Miktarı: 1 milyon m³.
Aydınlatma: 480 şamdan ve 1,409 avize 3,500 ton kristal.
Kullanılan Çelik ve Bronz: 700,000 ton çelik ve bronz.
Kullanılan Ahşap: 900,000 m³.
Kullanılan Halı: 200,000 m² yün halı.
Bu Binayı Yapmak İçin Yıkılan Bina Sayısı: Bükreş’in tarihi alanı içindeki 19 Hristiyan Ortodoks Kilise. 6 Sinagog, 3 Protestan Kilise ve 30,000 ikametgâh.
Zamanı durdurmak istiyor
Romanya’nın başkenti Bükreş’te gördüğümüz ilginç manzaralardan biri de, 71 yaşındaki Devlet Başkanı Çavuşesku’nun en az 20 yıl önceki fotoğraf ve resimlerinin binalarda asılı olması, gösterilerde taşınmasıydı. Çavuşesku, sanki zamanı durdurmak istiyordu.
Romanya’da fötr şapka modası…
Romanya’da kadınlar, süslü ve bakımlı olmaya büyük özen gösteriyorlar. Ancak, ekonomik sıkıntılar yüzünden Batılı kadınlarla aynı şansa sahip değiller. Batılı kadının bulduğu her türlü makyaj malzemesi Romanya’da bulunmuyor ama Romen kadınları güzelliklerini kendi yaşam biçimlerine göre düzenliyorlar. Doğadaki diğer ülke kadınları gibi Romanya’da da kadınlar, elbiselerine uygun fötr şapka giyerek bir başka hava yaratıyorlar.
Adım başı niyet, fal…
Bükreş sokaklarında gezdiğinizde, adım başı bilet, niyet ve fal dağıtan erkek, kadın veya genç kızlam rastlarsınız. Bükreş Metrosunun girişinde, arkadaşımız Muammer Elveren de şansını denedi. Ancak, “Boş’ yazılı kâğıtta, ‘Şansınızı bir daha deneyin’ yazılıydı…
Köstenceli Türk satıcılar
Bükreş’in arka sokaklarında kurulan pazarlarda, sebze ve meyve satanlara rastlanıyor. Ancak birkaç çeşidin bulunduğu bu tezgâhlardan alışveriş yapanlar oldukça az. Zira meyve, Romanya’da lüks gıda maddelerinden sayılıyor. Fotoğrafta, İsimlerini söylemek istemeyen, Köstenceli Türk olduklarını belirten iki kadın görülüyor.
Romen doktorlar, iktidarsızlık tedavisinde iddialı
“Garanti veriyoruz“
BÜKREŞ’deki ‘Gerantoloji’ ve ‘Geriatri’ kliniğinde, iktidarsızlık tedavisi yapılıyor. Kentin merkezindeki “Hotel Flora” özel mülk haline getirilmiş, bütün dünyadan gelen hastalar tedavi ediliyor. Odaların tamamen ısı ayarlı izolasyonla kaplandığı klinikteki mobilya, yatak, banyo ve tedavi odalarının renkleri özel olarak seçilmiş. Hastanın rahatlaması için her türlü imkânın sağlandığı odalarda “İktidarını kaybedenlerin tedavisi” yapılıyor. Doktorlar, iktidarsızlık tedavisi ile ilgili olarak “Eğer iktidarsızlığın nedeni psikolojikse, yani uzuv hastalığı yoksa kesinlikle tedavi edeceğimizi garanti ediyoruz” şeklinde konuşuyorlar.
İktidarsızlığın yüzde 80’i beyindedir
Bükreş’teki ‘Flora Kliniği’nde Başhekim olan Doktor Popa Aureliu (solda) ile Doktor Apostol Gheorge (Sağda), “iktidarsızlığın yüzde 80’i beyindedir. Yani psikolojiktir. Biz bu tür hastalan iktidarlarına kesin kavuştururuz” diyorlar. Doktorlar, arkadaşımız Muammer Elveren’le
. . .
***************************
**************************