KIRIM’DA NELER OLUYOR? BÖLÜM 2

Güç gösterisiyle halkı korkutuyorlar

Kırım’daki bu gelişmeler Ukrayna’dan ayrılmayı berberinde getirecek tehlikeli bir adım olarak görülürken Kırım Meclisinin aldığı karar, Kiev ve Kırım arasındaki köprüleri yıkarak bölgeyi Rusya’ya bir adım daha yaklaştırdı. Moskova, Kırım Meclisinde alınan Referandum kararının sonuçlarına göre Kırım’ın Rusya’ya bağlanmasını kabul edeceğini açıkladı.

Rusya Kırım için daha faydalı

Başbakanlık önündeki Lenin Meydanında görüştüğüm Rus, Ukraynalı ve Kırım Tatar’ı vatandaşlar olayların çok hızla geliştiğini belirtirken “Bir yanımız Rus, bir yanımız Ukraynalı, bir yanımız Tatar” biz yıllardır birlikte yaşıyoruz. Birçok ailede evlilikler, çocuklar, torunlar karışmış. Rusya Kırım’ın güvencesi olacak, para yardımı yapacak, doğal gaz verecek, yollar yapacak. Hırsız Ukrayna hükümeti bunları yapacağına Kırım Turizminden toplanan paraları aldığı halde bölgede hiçbir şey yapmadı. Avrupa Birliği bize ne fayda sağlayacak, dilimiz, kültürümüz ayrı, oysa Rusya ile öyle mi? Yıllarca Sovyetler Birliği döneminde birlikte yaşadık. Onun için biz Rusya’nın Kırım’a daha faydalı olacağını düşünüyoruz” dediler. Meydanda kolumdan yakalayan biri ise ‘Biz Kırımlıyız, Rus ordusunun askerleri gölgesinde Kırım Özerk Cumhuriyet Meclisine el koyanlar Rusların güdümünde bir çetedir. Asker kıyafeti ve kalpak giymiş soytarılar ortalıkta cirit atıyor. Biz barış içinde yaşıyorduk, huzurumuzu bozmaya geldiler. Referandum için güç gösterisi yaparak halkı korkutuyorlar. Bayraklarımızı indirip Rus bayrakları diktiler, Ukrayna askerlerini kışlalarında mahsur bıraktılar’ diyerek içini döktü.

Kırım Han’larının Tarihi kenti Bahçesaray

Kırım’daki Rus kuşatmasını gözlerimle görmek için başkent Simferopol (Akmescit) kentinden çıkıp Kırım Tatar’larının yoğun olarak yaşadıkları Bahçesaray’a gittim. Kentin girişinde askeri araçlarla Rus askerleri nöbet tutuyorlardı. Önce Türk dünyası Milli uyanış hareketlerinin öncülerinden İsmail Gaspıralı’nın sonra da ünlü Rus şair ve yazar Aleksandr Puşkin’in heykelleri önünden geçerek, eskiden Kırım Han’larının yaşadığı kentin tarihi merkezi Hansaray’a girdim. Peki, kentin girişinde Gaspıralı heykeli tamamda neden Puşkin heykeli? … Çünkü Puşkin Bahçesaray için çok önemli, Stalin döneminde Kırım tatarları sürgüne gönderilirken şehir isimleri değiştirilmiş Akmescit -Simferopol, Akyar- Sivastopol olmuş ama Bahçesaray değiştirilmemiş. Neden mi? İşte nedeni…

Puşkin kitabındaki Bahçesaray

1944 te Kırım Tatarları sürgüne gönderildiğinde Stalin Kırım’da Türkçe olan kent, köy, akarsu, dağ ve ova isimlerini değiştirtmiş, ama çok istediği halde Bahçesaray adını değiştirememiş. Çünkü dünyaca ünlü Rus şair ve yazar Puşkin sürgünden çok önce yazdığı ve klasikler arasında yerini almış olan şiir kitabında ‘Bahçesaray’ adını kullanmıştı. Eğer Stalin Bahçesaray adını da Rusça yaptırsaydı, kitaptaki Türk ismi ile sonradan konulan Rusça isimden Tatar Türklerini vatanlarından sürgün ettiği belgelenecekti. Yani Bahçesaray adı Puşkin sayesinde kurtulmuştu. Puşkin’in eserleri o kitabında Bahçesaray’ı anlatırken ‘Ak çarşaf giymiş gölgeler gibi sade giyimli güzel Tatar kadınları Bahçesaray’ın sokaklarında bir evden öbür eve akşam dedikoduları için misafirliğe giderken, bir başka güzeldir Bahçesaray akşamları’. Kitapta birde çok güzel bir Bahçesaray şiiri var. İşte bu Kırım Tatarlarının tarihi kenti Bahçesaray’a gitmişken 22 yıl önce, Sovyetler Birliği döneminde beni evinde ağırlayan Kırım Tatarlarının Efsane lideri Mustafa Cemiloğlu’nun evine uğradım. Ancak Ukrayna Meclisi Parlamenteri olduğundan, toplantılar için Kiev’deydi. Onu göremeden Sivastopol’e doğru yola koyuldum.

Türk basın tarihinde ilk kez

Rusya için hayati önemi olan deniz donanması ve askeri deniz üssünün olduğu Sivastopol’e araçları kontrol eden Rus askerlerinin kurduğu barikatları geçerek girebildim. Bilgisayar ve fotoğraf makinaları ile deri montumu Kiraladığım aracın bagajına koyduktan sonra, bir turist gibi koyu takım elbisemle kiraladığım arabanın arka koltuğuna oturdum. İki barikatı durdurulmadan geçtikten sonra kentin girişine yakın üçüncü barikatta durdurulduk. Arama sırası beklerken araçtan indim ve fotoğraf ile video çekebilen Google gözlüğüyle birkaç kare fotoğraf çekip araca geçtim. Bu Türk basın tarihinde Google gözlüğü kullanılarak yapılan ilk çalışma olduğu gibi gözlük deneme sürecinde olduğu içinde muhtemelen dünyada ilk kez sıcak olayların yaşandığı böyle bir bölgede gözlüğü ilk kez ben kullanmış oldum. Sıra bize geldiğinde Rus askeri araca yaklaştığını gören şoför camları açtı, asker bir bana birde onunla Rusça konuşan şoföre baktıktan sonra bagajı açmasını istedi ve bir göz attıktan sonra da geçebileceğimizi söyledi.

Sivastopol Rusya için neden bu kadar önemli?

Rus askerlerinin gözetiminde ve Rus sivil milislerin kontrolündeki dört barikattan geçtikten sonra Sivastopol’e girebildim. Kırım Yarımadası’ndaki Sivastopol Limanı, Rusya’nın güvenliği için çok büyük stratejik öneme sahip. Karadeniz’e açılan liman, Rusya’nın 300 savaş gemisinden oluşan deniz filosu ve 26 bin askerin görev yaptığı en büyük donanmasına ev sahipliği yapıyor. Bu liman Rusya’nın dünya denizlerine açılmasında kilit rol oynuyor. Rusya, Akdeniz’e inmek için Sivastopol’ün yanı sıra daha küçük olduğu için genişletme çalışmalarının devam ettiği Karadeniz sahilindeki Novorossisk limanını kullanıyor. Sovyetler Birliği dağılıp diğer Cumhuriyetler gibi Ukrayna’da bağımsızlığını kazanınca, Rusya Sivastopol Limanını, yılda yaklaşık 8 Milyar dolar kira ve doğal gazda yapacağı yüzde 30 indirim karşılığında kiralayarak Ukrayna’nın ‘toprak bütünlüğünün tanınması garantisi’ verdi. Ancak Kira süresi 2017 de dolması gereken Rus donamasının bulunduğu Sivastopol Limanı anlaşmasını, bu tarih beklenmeden Nisan 2010’da Ukrayna hükümeti ile Rus hükümeti masaya oturarak kira süresini 25 yıl daha, yani 2042’ye kadar uzattılar. Rusya bunu Kiev’de birçok kişinin yaşamını yitirmesine neden olan Maidan olayları sonrası kaçan Rus yanlısı Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç hükümeti ile anlaşarak gerçekleştirmişti.

Rus Deniz Üssünün fotoğraflarını nasıl çektim?

Sivastopol’de girdiğimde yağmur yağıyordu, kent çok sakin herkes işinde gücündeydi. Sahilde Rus donanması ve üzerinde uçaksavar füzeleri takılı Destroyerleri ile Savaş Gemilerinin uzaktan da olsa göründüğü bir Cafe’ye oturdum. Oradan bir iki kare fotoğraf çektim ama iyi netice vermeyince sahile indim. Japon bir gazeteci kameramanı ile küçük bir teknenin yakınında pazarlık yapıyordu. Tekneye doğru yanaştım ve beni getiren aracın şoförüne Kaptan’a Rusça ‘Tekneyle bana da sahili gezdirir misin?’ diye sordurdum. Kaptan ‘Japonlar kabul ederse benim için sorun yok’ deyince ücretin bir kısmını üstlenerek denize açıldık. Önce Google gözlüğüyle birkaç fotoğraf çektim sonra Japon kameraman Televizyon için anonsunu hazırlamasına Kaptan ses çıkarmayınca bende Nikon fotoğraf makinamı çıkarıp çekmeye devam ettim.

Tutuklanmadan Sivastopol’ü terk edin.

Sivastopol koyunu yaklaşık bir saat gezdiğimiz ve üzerinde silahlı nöbetçiler de bulunan Rus donanmasına ait denizaltılarla, Hastane olarak kullanılan dev gemi ve üzerinde otomatik füzeler takılı Destroyerleri fotoğraflarken hiçbir uyarı yapılmadığına şaşırmıştık. Oysa üzerlerinde silahlı askerler nöbet tutuyordu. Kaptan benim şoföre ‘Ben Rus işgaline karşıyım sizi donamadan uzak bir kıyıya bırakacağım ancak iner inmez Rus sivil milislerce çektikleriniz alıp tutuklanmadan hemen Sivastopol’ü terk edin’ uyarısını yaptı. Sahilde park ettiğimiz araca binip süratle geldiğimiz yoldan değil de Yalta istikametindeki yan yollardan geri dönerken çektiğim fotoğrafları Flaş belleğe aktardıktan sonra fotoğraf makinasından sildim. Dönüş yolunda geçtiğimiz iki barikattan iç ışıkları yakarak durdurulmadan geçip gece geç saatlerde Simferopole (Akmescit) dönebildim.

Mendilli ceketimle turist sandılar

Maceralı Sivastopol yolculuğundan sonra ertesi sabah Yalta’ya da gidip oradaki durumu da görmek üzere yola çıktım. Yalta kent merkezine 15 kilometre kala kurulan Rus bayrakları asılı büyük bir barikatla karşılaştım. Gördüklerim karşısında gözlerime inanamadım. Saraybosna savaşını Hürriyet için izlerken Sırpların katliam yaptığı günlerde gördüğüm Kuru Kafa amblemli flama, barikattaki bir grup askerin arkasında asılı duruyordu. Barikatı geçtikten sonra Şoföre sağa çekip durmasını söyledim ve araçtan inip fotoğraf makinesini göstererek işaretle “Çekebilir miyim” diye sordum. Biri başıyla ‘Evet manasında onayladı. Mendilli ceketimle beni turist sanmışlardı.

Yalta yolunda Yugoslav Paralı Askerler

Birkaç kare fotoğraf çektikten sonra gür sakallı olanı bana elleriyle ‘Gel birlikte fotoğraf çektirelim’ işareti yapınca yanlarına gittim. Sırpça konuşuyorlardı. Fransızca ‘Nereden geldiniz’ diye sorunca top sakallı olanı ‘Yugoslavya… Yugoslavya… Sırbia… Sırbia’ dedi. Akşam Simferopol’deki otele döndüğümde Kırım Tatar televizyonunda görüntüsüz verilen ‘Rus askerlerine yardım için Sırbistan’dan Kırım’a paralı Sırp askerler geldi” haberini duyunca benimle resim çektiren askerlerin neden Kırım’a geldiklerini daha iyi anlamış oldum. Bu Kırım’da oynanan oyunun ve kötü olayların habercisiydi. Herhangi bir ayaklanma yokken ‘Paralı Askerlerin Kırım’da işi neydi? Putin ‘Bizim orada askerimiz yok, herkes Rus askeri kıyafetine benzer kıyafet giyebilir, gördüklerinizde ‘Halk Birlikleri Komiteleridir’ demişti. Oysa gördüklerim bunun tam tersiydi, hiçbir yerde Ukrayna bayrağı ve askeri yoktu. Tüm yollar Rusların kontrolü altındaydı.

Sakın fotoğraf çekmeyin sakın!

Yalta’ya 7-8 kilometre kala bir başka barikattan geçmek isteyince, önümüzdeki araçlar gibi bizim aracı da durdurup inmemiz istendi. Sivastopol yolunda bagaja bir göz atıldıktan sonra geçebilmiştik, burada indirilerek aracımı sıkı bir aramadan geçirildi. Birkaç gündür çeşitli barikatlardan geçtiğim halde ilk kez aranıyordum. Aracın yanına, sivil giysili siyah montlu biri gelerek neden Yalta’ya gittiğimizi sordu. Şoför Rusça benim Türkiye’den geldiğimi ve gezdirdiğini söyleyince ‘sakın barikatın fotoğrafını çekmesin sakın’ diye uyardıktan sonra geçebileceğimizi söyledi. Yalta’ya yaklaştığımda 1861 den bu yana hem Rus Çarları, hem de Gorbaçov dâhil Sovyetler Birliği dönemi başkanlarının yazlık olarak kullandığı Foros sahil köyü girişinde bir askeri barikatı daha geçtikten sonra Yalta’ya girebildim.

Dünyanın paylaşıldığı yer: Yalta

Dünya siyasi tarihi açısından çok önemli bir yeri olan Livadiya Sarayı, Kırım’ın Karadeniz sahilindeki Yalta kentinde bulunuyor. Rus Çarı II. Nikolay için 1911’de yazlık olarak yaptırılan Livadiya Sarayı Tarih’e ‘Yalta Konferansı’ olarak geçen konferansın yapıldığı yerdir. II. Dünya Savaşı sonrası Müttefik devletlerin liderleri Winston Churchill, Franklin D. Roosevelt ve Josef Stalin 4-11 Şubat 1945 te Avrupa’nın yeni düzeni, Avrupa topraklarını yeniden şekillendirmek ve geleceğini tartışmak üzere bu sarayda bir araya geldiler. Rus Devlet başkanlarının sayfiye yeri olarak ta bilinen Yalta da bu konferanstan sonra ‘Dünyanın şekillendiği yer’ olarak ün yaptı. Saray 1917 İhtilali’nden sonra sanatoryuma, 1993 yılında da müze haline getirildi. Livadiya Sarayı’nın birinci katında Yalta Konferansı ile ilgili belgeler, fotoğraflar ve çeşitli hatıra eşyaları, ikinci katında ise Çar II. Nikolay ve ailesine ait eşyalar ile Çarlık dönemine ait eserler sergileniyor.

Rus bayrağı, Rus askeri ve Rus milisleri

Yalta’dan ayrılıp başkentin yolunu tutarken geçtiğim barikatların hiçbirinde Ukrayna bayrağı yoktu ve hepsinde Rus bayrağı, Rus askeri ve Rus milisleri vardı. Kırım’a geldiğim 2 Mart gününden bu yana Rus askerlerinin bölgenin en stratejik kısımlarında mevzilendiğini gördüm. Kırım Tatarları dışında konuştuğum 10 kişiden 7 si Ukrayna’yı istemediklerini, Kırım’ın Özerk bölge olarak Rusya’ya bağlı olmasından yana olduklarını söylediler. Rusya’da bundan faydalanarak, Kırım’daki Rus asıllıları kullanıp, müracaat eden herkese en geç 3 ay içinde Rus pasaportu vereceği bilgisini yayıyor. Kırım halkı şimdi 16 Mart’ta yapılacak Referandumda ne olacağını merakla bekliyor.

———–

KIRIM SÜRGÜNÜ, KIRIMA DÖNÜŞ VE RUSYA’NIN KIRIMI İLHAK VE İŞGALİ İLE İLGİLİ HERŞEYİ DETAY VE FOTOĞRAFLARIYLA AŞAĞIDA YAZILARIMIN OLDUĞU İNTERNET LİNKLERİNDEN OKUYABİLİRSİNİZ…

KIRIM-RUSYA VE BÜYÜK SÜRGÜN İLE VATAN KIRIMA DÖNÜŞÜN HİKAYESİ TIKLAYIP OKUYUN

http://sosyal.hurriyet.com.tr/yazar/muammer-elveren_237/kirim-rusya-ve-buyuk-surgun_26441580

SÜRGÜN DÖNÜŞÜ KIRIMDA YAŞAMLA İLGİLİ İLGİNÇ 32 FOTOĞRAF İÇİN LİNKİ TIKLAYIP İZLEYİN…

http://fotogaleri.hurriyet.com.tr/galeridetay/82876/2/1/muammer-elveren-surgun-donusu-kirimdaydi

KIRIM’DA AYAKLANMALAR BAŞLADIĞINDA BİNDİĞİM UÇAK İŞGAL EDİLEN SİMFEROPOL HAVALİMANINA İNMEYE HAZIRLANIRKEN DÜŞÜRÜLECEĞİ TEHDİDİYLE İSTANBULA GERİ DÖNMEK ZORUNDA KALDI

http://www.hurriyet.com.tr/turk-yolcu-ucagi-geri-dondu-25916219

RUSYA KIRIM’DA NELER YAPTI NELER

http://sosyal.hurriyet.com.tr/yazar/muammer-elveren_237/makale/kirim-rusya-neler-yapti-neler_44775

FOTOĞRAF VE VİDEO ÇEKTİKTEN SONRA MAİL İLE MERKEZE GNDEREBİLEN GOOGLE GÖZLÜĞÜNÜ ÇATIŞMA BÖLGESİNDE DÜNYADA İLK KEZ BEN KULLANDIM

http://www.hurriyet.com.tr/google-gozluguyle-sivastopol-da-25941825

KIRIM-YALTA NEDEN BU KADAR ÖNEMLİ

http://www.hurriyet.com.tr/sivastopol-ve-yalta-neden-bu-kadar-onemli-26015341

KIRIM PARLAMENTOSUNUN RUSYA’YA BAĞLNAMA KARARI

http://www.hurriyet.com.tr/kirim-parlamentosundan-rusyaya-baglanma-karari-25956825

RUS ABLUKASI ALTINDAKİ KIRIMDAN GELİYORUM

http://www.hurriyet.com.tr/rus-ablukasi-altindaki-kirim-dan-geliyorum-25978366

1945 SÜRGÜNÜNÜ EUROSİON ŞARKISIYLA ANLATAN KIRIMLI ŞARKICI CAMALA VE KIRIMDA SON DURUM