Genel

KATLİAM ŞEHRİ SARAYBOSNA

 

YOĞUN ÇATIŞMA VE KATLİAMLARIN OLDUĞU SARAYBOSNA…
Bugün sizi on bini aşkın sivilin katledildiği Saraybosna’da, 5 Mart 1994 gününe götüreceğim. Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nde 1990’lı yıllara girildiğinde ‘Özerk Cumhuriyetler’ birbiri ardına bağımsızlıklarını ilan etmeye başladı. Bunlardan biri olan Bosna-Hersek’te 1 Mart 1992 den 14 Aralık 1995 tarihine kadar süren iç savaşta Sırplar yönetimde söz sahibi olan Müslümanlara karşı büyük bir katliam hareketi başlattı. Katledilen yaklaşık 100 bin kişinin yüzde 83’ü, yarısı sivil olmak üzere Müslüman Boşnaklardan oluştu. Saraybosna ise bütün dünyanın gözü önünde tam 44 ay boyunca ağır silahlı Sırp çeteleri tarafından abluka altına alınarak 10 binden fazla sivilin öldürüldüğü büyük bir katliama sahne oldu. Sırp Komitacı ve Milislerin saldırılarıyla Bosna’da kan gövdeyi götürürken Sırbistan ordusu bu gözü dönmüş katillere silah, milis ve mühimmat desteği veriyordu. 

SARAYBOSNA’YA GİDER MİSİN?
O günlerde Hürriyet Paris Bürosunda Fransa’nın Birleşmiş Milletler çerçevesinde Saraybosna’ya asker göndermesi haberini yazarken, Genel Yayın Yönetmenimiz Ertuğrul Özkök arayarak ‘Muammer, Saraybosna’ya gider misin? Faruk Zabçı bir süredir orada, şartlar çok zor biraz yorulmuş Londra’ya dönmek istiyor, yani nöbeti sen devralacaksın’ dedi. Daha önce Azerbaycan’da ‘Dağlık Karabağ savaşı, Moskova’da Gorbaçov’a karşı yapılan darbeyi, Romanya’da Çavuşesku’ya karşı ayaklanmayı ve Bulgaristan’da Jivkov dönemindeki olayları’ da ben izlemiştim. Tereddüt etmeden ‘Tamamdır’ diyerek hazırlıklara başladım. Karayoluyla gitmek imkânsız olduğu için önce Birleşmiş Milletlerin Zagreb’teki karargâhını aradım. Çünkü Saraybosna Sırpların kuşatması altındaydı ve Havalimanı sivil uçuşlara kapalı olduğundan oraya sadece askeri malzeme götüren BM askeri nakliye uçakları uçabiliyordu. Paris’ten ilk uçakla Zagreb’teki ‘BM Operasyon Merkezi’ne gidip bölgede çalışabilmek için akredite olduktan sonra BM basın kartımı aldım. Bana Saraybosna’ya gidebilmem için İtalya’nın sahil kenti Ancona yakınlarındaki Askeri Havalimanından gidecek bir nakliye uçağı beklemem gerektiğini söylediler. Zagreb’ten Ancona’ya kara yoluyla ulaştıktan sonra ‘Askeri Üs’te beklemeye başladım. 

SARABOSNA’YA GİTMENİN TEK YOLU ASKERİ UÇAK
Saraybosna’da yoğun çatışmalar ve Sırp çetecilerin kanlı saldırıları sürerken bölgeye girmenin tek yolu BM’ye askeri uçaklarını tahsis eden ülkelerin erzak ve mühimmat taşıyan bu nakliye uçaklarıydı. BM’den akredite olan gazeteciler uçaklara çelik yelek, miğfer ve en az eşya bulundurma şartıyla binilebiliyordu. Bir iki uçak kalktı ama tıklım tıklım erzak, silah ve askeri mühimmat dolu olduğu için beni almadılar. Öğleden sonra gelen bir Kanada C-47 Nakliye uçağının Albay pilotuyla Fransızca sohbet edince ikna olup beni götürebileceğini ancak uçakta koltuk olmadığı için uçaktaki askeri araçlarla silahların arasında bezden şezlong şeklinde bir yere oturabileceğimi söyledi. Uçağın içi hangar gibiydi, bir askeri kamyon ve 2 jeep’in etrafında istif edilmiş silah ve mühimmat sandıklarının arasında bir boşluk bulup oturdum. 

OTELİN DIŞ CEPHESİ DELİK DEŞİK
Uçak, bombalardan binası harabeye dönmüş Saraybosna Havalimanına indiğinde hava kararmak üzereydi. Şehir merkezine gitmek için Sırp bölgesinden geçmek gerekiyordu ve keskin nişancılar nedeniyle son derece tehlikeliydi. Hava limanını korumakla görevli BM askerleriyle sohbet edip fotoğraf çektirirken benden önce gelen iki gazeteciyle bizi BM Zırhlı aracıyla Saraybosna merkezinde tüm dünya basının kaldığı tek yer olan Holiday İnn oteline bıraktılar. Sırpların mevzilendiği tepelerin tam karşısında bulunan Otelin dış cephesi roketatar ve başka silahlarla yapılan atışlarla delik deşik olmuştu. Saraybosna’yı adeta cehenneme çeviren çatışmalar sırasında Sırp ordusundan destek alan Çeteciler kent merkezini farklı saatlerde ateşe tutarken yüzlerce sivil hayatını kaybediyordu.

KURŞUNLAR ODAMIN PENCERESİNİ YERLE BİR ETTİ
Faruk Zabçı beni otelin kapısında bekliyordu, sarılıp kucaklaştıktan sonra kalacağım odayı gösterdi. Saraybosnalı Müdür Türk olduğumuz için torpil yaparak ikinci katta bir oda vermişti çünkü tepelerden açılan ateş sonucu dördüncü kattan sonraki odaların bir kısmı isabet alıyordu. Buna rağmen odamın penceresi 3.cü gece açılan ateş sonucu yerle bir olmuştu. Bende diğer gazeteciler gibi yatağı banyoya yerleştirerek yattığım için o gece yara almadan kurtulmuştum. Sabah Birleşmiş Milletlerden gelen askerler odamın kırılan camlarını, üzerinde BM’nin Fransızca kısaltılmışı ONU yazılı naylonlarla kapattı. Uluslararası Medyanın savaş muhabirleriyle birlikte kaldığımız tek otel olan Holiday İnn Saraybosna’da Sırp çeteci ve keskin nişancıların (Sniper)sürekli ateş açtığı ve hedef seçtiği binalardan biriydi. 

KULAKLARI SAĞIR EDEN PATLAMA
Faruk büyük bir heyecanla bana oteli gezdirirken hangi kat ve odaların Sırp çetecilerin hedefine açık olduğunu anlatıyor bir yandan da karşıdaki tepelerden belirsiz saatlerde ateş açıldığını söylüyordu. Otelin 5.ci katında isabet almış bir odayı göstermek istediğini belirterek beni Asansöre götürdü. Kata vardığımızda Asansörün kapısı açılır açılmaz kulakları sağır eden bir patlama sesi ile yere kapaklandık. Vücudumuzun yarısı asansörün içinde yarısı kapının dışında kalmıştı. Kafamızı kaldırdığımızda karşıdaki merdivenlerden yüzü ve elleri kanlar içinde olan bir genç kızın inmeye çalıştığını görünce yerden kalkıp onu hemen asansöre aldık. O arada yukarıdan iki genç kız daha asansöre yetişti. 

SARAYBOSNA’YA HOŞ GELDİN
Meğer biz tam asansörden çıkarken karşıdan bir roketatar atılmış ve Otelin 6.cı katına isabet etmişti. Yaralanan kız otelin Telefon görevlisiydi oda misafir gelen ve sonradan asansöre binen iki kız arkadaşına oteli gezdiriyormuş. Bu şok edici olay bana adeta ‘Saraybosna’ya Hoş Geldin’ olmuştu. Faruk akşam gelen Zırhlı Araç’la Havalimanın yolunu tutarken ben otelin lobisinde zorlu geçeceği ilk günden belli olan Saraybosna’da yapacağım çalışmaları planlamaya koyuldum. Savaş döneminde son derece tehlikeli günler geçirdiğim ve farklı tarihlerde iki kez görev yaptığım Saraybosna’da gerçekleştirdiğim ‘Yeşil Bereliler’ röportajı ise savaş sonrası Lahey Adalet Divanı belgelerine girdi.

 

 

MuammerELVEREN

İSTANBUL Üniversitesi- Yüksek Gazetecilik mezunu olan Muammer ELVEREN, 12 Şubat 1948 yılında Mardin’de doğdu. Evli ve bir kız babası olan ELVEREN, 1974 te Haldun SİMAVİ‘nin kurduğu GÜNAYDIN Gazetesi’ne girdi. 1977 de GÜNAYDIN gazetesi BRÜKSEL Bürosunu kurmakla görevlendirildi ve BRÜKSEL BÜRO ŞEFİ oldu. 1989 da BRÜKSEL temsilciliği yanında Mihail GORBAÇOV’un liderliğindeki Komünizm ’in merkezi kabul edilen 'Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği-SSCB’nin başkenti MOSKOVA temsilciliği görevini de üstlendi. ELVEREN 1991 yılında HÜRRİYET gazetesine girdikten sonra da BRÜKSEL ve MOSKOVA görevini birlikte yürüttü. Başta AZERBAYCAN olmak üzere dönemin Sovyetler Birliği Cumhuriyetleri yanında BULGARİSTAN ve ROMANYA’da Komünizmin çöküşüyle ilgili olayları yerinde izledi. ELVEREN birçok batı ülkesinde de uluslararası olayları izledi, dizi, haber ve röportajlar yaptı. Muammer ELVEREN 1991 de Azeri ve Ermeni çatışmalarının en yoğun olduğu dönemde tüm tehlikeleri göze alarak DAĞLIK KARABAĞ ‘a girip röportaj yapmayı başaran ilk gazeteci oldu. Bu başarısıyla “YILIN GAZETECİSİ” seçildi ve ‘SEDAT SİMAVİ GAZETECİLİK ÖDÜLÜ’ ne layık görüldü. Muammer ELVEREN aynı yıl Türkiye Gazeteciler Cemiyeti ‘SERİ RÖPORTAJ ÖDÜLÜ’ nü de kazandı. ELVEREN 1992 yılında Fransa’ya atanarak HÜRRİYET gazetesi PARİS TEMSİLCİSİ oldu. 1998 de Devlet Bakanı EYÜP AŞIK ’ın Fransa’da tutuklanan yeraltı dünyasının tanınmış isimlerinden Alaattin ÇAKICI ile konuşmasını içeren kasetini elde ederek istifasına neden olan ve hükümetin düşme sürecini başlatan “ÇAKICI’YA KAÇ DİYEN ANAP’LI BAKAN” haberiyle ikinci kez SEDAT SİMAVİ GAZETECİLİK ÖDÜLÜ’ ne layık görüldü. ELVEREN aynı yıl İstanbul Üniversitesi “İletişim Fakültesi- YILIN GAZETECİSİ ÖDÜLÜ’ nü aldı. Muammer ELVEREN ‘e 1999 da NOKTA dergisinin düzenlediği “DORUKTAKİLER 98″ yarışmasında da “YILIN GAZETECİSİ” Kasım 2023 te ‘Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Burhan Felek Basın Hizmet ödülü’ verildi. Fransızca ve Arapça bilen ELVEREN 1977 den beri uluslararası alanda çalıştı, seri röportajlar yaptı, zirveler ve festivaller izledi. Avrupa Birliği, NATO, Avrupa Konseyi, Avrupa Parlamentosu ve UNESCO ile Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü – OECD gibi Uluslararası kuruluşlarla ilgili siyasi ve ekonomik yazılar yazdı, haber ve dizi yazılar hazırladı. Uluslararası büyük aktüel olayları yerinde izleyen ELVEREN hemen hemen tüm doğu ve batı Avrupa ülkeleri, şimdi her biri birer bağımsız ülke olan ve 15 Cumhuriyetten oluşan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nde çalıştı. İskandinav ülkeleri, Afrika ve Ortadoğu ülkeleri ile Mısır’dan Fas’a beş kuzey Afrika ülkesi ile çatışmalar döneminde SARAYBOSNA ve KOSOVA’da görev yaptı. 1995 te gazeteciliğin yanı sıra KANAL-D’ de televizyon haberciliğine de başlayan ELVEREN bu görevini 2008 sonuna kadar sürdürdü. ELVEREN 2010 yılına kadar HÜRRİYET GAZETESİ PARİS TEMSİLCİLİĞİ görevini sürdürdükten sonra Türkiye’ye döndü. HÜRRİYETgazetesinde uluslararası büyük olayları izleme görevini üstlenen ELVEREN, ARAP BAHARI olaylarının başladığı TUNUS ve MISIR’da görev yaptı. MISIR’da Devlet Başkanı Hüsnü MÜBAREK dönemini, TAHRİR DEVRİMİ, Mübarek‘in görevi bırakması, yargılanmasını yerinde izledi. Muhammed MURSİ dönemi ve ‘MÜSLÜMAN KARDEŞLER‘in günlerce RABİA Meydanı ayaklanmalarını, KAHİRE’nin çeşitli bölgelerinde yaptıkları gösterileri ve ASKERİ DARBE anında meydana gelen olayları yerinde izledi. Darbeyi gerçekleştiren Abdülfettah el SİSİ ’nin Cumhurbaşkanı seçildiği seçimler sırasında KAHİRE’de bulundu. ELVEREN daha sonra SİSİ döneminde tüm riskleri göze alarak MÜSLÜMAN KARDEŞLER ’den 1212 kişiye idam cezası verilen gazetecilerin sokulmadığı MİNYE kentine girip röportaj yapmayı başardı. UKRAYNA ’da ayaklanmalar başlayınca KIRIM ’a geçen ELVEREN orada görev yaparken Rus ordusu KIRIM'ı işgal etmeye başladı. KIRIM ‘da tüm bölge ve yolları kontrol altına alan Rus birliklerine rağmen Başkent SİMFEROPOL (Akmescit), BAHÇESARAY, YALTA ve özellikle Rus donanmasının bulunduğu ve gazetecilerin girmesi yasak SİVASTOPOL’e girmeyi başardı. Rus Ordusunun işgal ettiği bölgelerde fotoğraf çekmek yasak olduğu halde tüm tehlikeleri göze alarak 'Türk basınında ilk kez bir çatışma bölgesinde fotoğraf ve video çekme özelliği olan GOOGLE GÖZLÜĞÜ kullanarak' Rus askeri barikatlarıyla SİVASTOPOL’deki donanmasının fotoğraf ve görüntülerini çekip röportaj ve haberler hazırladı. HüRRİYET Gazetesinde uluslararası olayları izleme görevini 31 Aralık 2018 gününe kadar sürdüren Muammer ELVEREN kendi isteğiyle gazeteden ayrılarak emekli oldu. Halen "muammerelveren.com" sitesinde yazılarını derleyen ELVEREN, Uluslararası Gazeteciler Federasyonu-FİJ, Belçika Profesyonel Gazeteciler Birliği-AGJPB, Avrupa Parlamentosu Gazeteciler Birliği-AJPE, Fransa Yabancı Gazeteciler Derneği-APE, Fransa Cumhurbaşkanlığı Gazeteciler Birliği-APP ve Türkiye Gazeteciler Cemiyeti TGC üyesidir. ELVEREN, FİJ kartı, Belçika Basın kartı, Fransa Basın kartı ve Sürekli Sarı Basın kartı taşıyor.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

error: Content is protected!