RUSYA KIRIM’I İLHAK ETTİĞİNDE ORADAYDIM
Evet, Mart 2014 te Rus işgali altındaki Kırım’daydım. Kırım’daki Rus yanlılarının Ukrayna’dan ayrılmak için başlattıkları gösterileri izlemek üzere Kırım’a gittiğimde yarımada adeta Rus milislerinin ablukası altındaydı. İstanbul’dan bindiğim uçak tam Kırıma ineceği sırada Havalimanının Rus milisleri tarafından işgal edildiği uyarısıyla geri dönmek zorunda kalmıştık. Birkaç gün sonra Havalimanı kontrol altına alınınca yine aynı uçakla Kırım’ın başkenti Simferopol’e (Akmecit) iner inmez tavsiye üzerine Server ve Enver Kakura kardeşlerin işlettikleri Sefa Otel’e yerleştim. Başkent Rus milislerce adeta abluka altındaydı. Rusya işgale başlamış her gün lehte ve aleyhte gösteriler yapılıyordu.
Otel görevlisinden bilgi almaya çalışırken aralarında Türkçe konuşan iki kişi gelip yanımdaki masaya oturdu. Biraz sonra aralarından biri bana dönerek adının Recep Güven olduğunu söyleyerek ‘Nerelisiniz’ diye sorunca ‘İstanbul’dan geldim, gazeteciyim. Hürriyet için olayları izlemeye geldim’ deyince ‘Arabamız var gitmek istediğiniz yere götürebiliriz’ dedi. O sırada otelin sahibi olan arkadaşları Enver Kakura gelince onlarla birlikte aynı masaya oturup olayları konuştuk ve ‘Rusya Kırım’ı işgal ettiğinde orada kaldığım süre içinde Türk işadamı Recep Güven bana her konuda yardımcı oldu.
Rus askerlerinin kuşatması altındaki Kırım Özerk Cumhuriyeti Başbakanlık ve Parlamento binaları başta olmak üzere tüm resmi devlet kuruluşları ve kamuya ait kurumlarda Kırım bayrakları yanındaki Ukrayna bayrakları indirilerek yerine Rus bayrakları çekilmiş durumdaydı. Rusya Halka ‘kontrol artık bizde’ mesajı veriyor, Kırım’da Bütün bu binaların giriş ve çıkışları sivil Rus milislerce kontrol ediliyor, içeri girmek isteyen en üst düzey görevliler bile bu milislerin güvenlik ve kimlik kontrollerinden sonra içeri alınıyordu. Başbakanlık ve Parlamento binaları önünde Kırımlı Ruslar sivil koruma birimleri oluşturarak önlerinde kalkanlarla nöbet tutarken vatandaşlar tarafından sloganlarla desteklenip kırmızı karanfiller veriliyordu.
Akşam iş çıkışından sonra araçlarına Rus bayrakları takanlar bir maç kazanmış gibi sokaktaki insanların şaşkın bakışları arasında klakson çalıp hoparlörlerle Rusça slogan atıp marşlar çalarak cadde ve sokak aralarında dolaşıyor. Kırım Tatarları Milli Meclisinde Rus asıllıların bu oldu-bitti davranışları karşısında toplantı üstüne toplantı yaparak tutum belirlemeye çalışıyor, onları vatanlarından kopararak yıllarca sürgüne gönderen Rusların Kırım işgaline karşı çıkıyorlardı. İçeriden yardım eden ve nüfusun yüzde 58,5 ini oluşturan Rus asıllı Kırımlılar bu işgale destek veriyordu.
11 Mart 2014 günü ‘Kırım Özerk Cumhuriyeti’ parlamentosu hem ‘Kırım’ hem de özel statüsü olan ‘Sivastopol’ kenti için Bağımsızlık kararı alırken, Ukrayna’dan ayrılma ve referandum yapılması kararını da kabul etti. 16 Mart 2014’te yapılan referandumda ise Kırım’ın Rusya’ya bağlanması yönünde karar çıktı. Bu durum Ukrayna’dan yana tutum sergileyen Kırım Tatarlarını Rusya ile karşı karşıya getirdi. Bunun üzerine, Uluslararası kurumlarla Demokrasi ve İnsan Hakları Savunucularına acil yardım çağrısı yapan, Kırım Tatar Milli Meclisi Başkanı Rıfat Çubarov ‘Kırım Parlamentosu’nun, silahlı milislerin namluları ucunda Kırım’ın Rusya Federasyonu’na bağlanması yönünde almış olduğu karar uluslararası hukuka, Ukrayna anayasası ve kanunlarına aykırıdır” açıklamasını yaptı.
Bu süreçte Rus yanlısı olmayanlara uygulanan baskı binlerce Kırım Tatarı Türk ve Ukraynalının evlerini terk etmesine neden oldu. Kırım Tatar halkının lideri Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu ve Kırım Tatar Milli Meclisi başkanı Rıfat Çubarov ile bazı meclis yetkililerine Kırım’a giriş yasağı getirildi. Kırım Tatarlarının iradesini temsil eden ‘Kırım Tatar Milli Meclisi’ aşırı örgüt kapsamına alınarak faaliyetleri yasaklandı. Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB), Kırım Tatarlarının evlerine, camilere, okullara baskınlar yaptı. Rusya Federasyon Konseyi de Ukrayna’dan ayrılmak üzere tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Kırım’ın Rusya’ya bağlanmasını öngören anlaşmaya onay verdi. Kırım’ın Rusya’ya ilhak kararı ise 21.Mart 2014 te Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından imzalandı ve Kırım bütün dünyanın gözü önünde resmen Moskova’ya bağlanmış oldu
BASIN TARİHİNDE İLK KEZ
İŞGAL ALTINDAKİ BÖLGEDE GOOGLE GÖZLÜĞÜ İLE HABER YAPTIM
Basın tarihinde bir ilke imza atarak Ukrayna’nın Kırım Özerk Bölgesi’ni işgal eden Rus askerlerini yeğenimin Amerika’dan getirdiği ‘Google gözlüğü’ ile görüntüledim.
Rus işgali fotoğraflarını çekmek yasak olduğu için, Kırım’ın Başkenti Simferopol’den çıkışı ile Bahçesaray ve Sivastopol kenti girişindeki Rus askerlerini, Rusya için çok büyük stratejik öneme sahip Sivastopol Limanı ile orada hazır bekletilen Rus donanması ve denizaltıları da aynı gözlükle çekerek haber yaptım.
Böylece son derece tehlikeli olmasına rağmen fotoğraf çekilmesi yasak yerlerde (o zaman) deneme safhasında olduğu için daha kimsenin bilmediği, her göz kırpışında çekilen fotoğraf ve videoları direk tanıtılmış e-maile gönderebilen, koyu renk camlarıyla güneş gözlüğünü andırdığı içinde dikkat çekmeyen bu gözlüğü ilk kez işgal altında çatışma riski olan bir bölgede kullanmış oldum.
KIRIMDA GAZETECİLERE YASAK ŞEHİR SIVASTOPOLE GİDERKEN-Kırım Hanlığı 1441-1783 yılları arasında Kırım’da hüküm sürmüş Kırım Tatar devletiydi.1774’te Rus İmparatorluğu ve Osmanlı Devleti, her iki imparatorluğun da Kırım’ın bağımsızlığını ve içişlerine müdahale etmemeyi garanti ettiği (Küçük Kaynarca) barışını sonuçlandırdı, ancak 1783’te Rus İmparatorluğu anlaşmayı ihlal etti ve II. Katerina’nın emriyle Kırım ilhak edildi. Akyar’da (Sivastopol) 2004 yılında Kırım savaşının 150. yılı münasebetiyle büyük bir törenle açılan Türk Şehitliği vardır. Şehitlik, Akmescit’e (Simferopol ) giderken yol üstündedir. Ayrıca Akyar’a (Sivastopol)Akmescit üzerinden gidildiğinde, Kırım’ın Ruslar tarafından işgal edilişinin 200. yılı şerefine 1983 yılında dikilen kocaman bir takın altından geçilerek girilmektedir.
KIRIM’DA SİVASTOPOL’DEKİ RUS DONANMASINI BU GÖZLÜKLE ÇEKMİŞTİM-Kırım’da Rus işgali sırasında kullandığım, fotoğraf ve video çekebilen, haritada yön ve adres bulabilen, çekilen fotoğraf ve görüntüleri hafızasına tanıtılan e- mail adresine direk gönderebilen ‘google glass’ gözlüğünü bir çatışma bölgesinde dünyada ilk kez ben kullanmıştım.
Bu gözlükle gizli çekilen yasak görüntüler e- maile gönderildikten sonra silinirse kontrol durumunda hiçbir iz kalmıyor. Kırım’da kullandığımda deneme safhasında olan bu gözlüklerin her şeyi izinsiz kayıt özelliği ‘özel hayata müdahale’ tartışmalarına neden olduğu için bazı özellikleri kaldırıldıktan sonra sadece ‘lojistik ve sağlık’ alanında kullanılmak üzere piyasaya sürüldü.
