PANAMA OFF-SHORE BELGELERI SKANDALI

 

Dünyada gizliliğe verdiği önemle tanınan Panama’daki off-shore danışmanlık ve hukuk şirketi Mossack Fonseca’ya ait 11 milyondan fazla belge basına sızdırıldı. Vergi kaçırmak ve para aklamak için başvurulan yollarla ilgili bilgi ve kanıtlar içeren belgelerde Rusya lideri Vladimir Putin başta olmak üzere halen görevde olan ve emekli olmuş 12 ülke lideri ve 143 politikacının adı geçiyor. Panama Papers-Panama Belgeleri adı verilen bu skandalda ayrıca işadamları, siyasetçiler, ünlü sanatçılar, uyuşturucu kaçakçıları, FIFA yetkilileri ve sporcular da bulunuyor.

 

Panama merkezli off-shore danışmanlık firması Mossack Fonseca’nın veri tabanından sızdırılan bu milyonlarca belge birçok devlet adamı ve siyasetçinin gölgeekonomi içindeki rollerini de açığa çıkarıyor. Off-shore hesaplarda servetlerini saklayan siyasi liderleri ifşa eden 2.6 terabayt büyüklüğündeki 11.5 milyon belgenin Alman Süddeutsche Zeitung’a bir yıl önce karşılıksız verildiği açıklandı.

Panama Papers, 2010’da ABD diplomatik yazışmalarının yayınlandığı Wikileaks’ten ve 2013’te Edward Snowden’ın ifşa ettiği ABD istihbarat belgeleri olayından daha büyük bir skandal. Belgelerin sızdırıldığı Mossack Fonseca, off-shore danışmanlık bu alanda dünyada dördüncü büyük şirket. Panama Belgelerinde 210 bine yakın şirket veya müşterinin, Türkiye ’den de 101 şirketin ve 10 müşterinin yer aldığı belirtiliyor.

 

Panama Papers’ta yayınlanan belgeler içine en dikkat çekici olanları Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yakın çevresinde olan isimlere ait. Bu isimlerin 2 milyar dolarlık bir hacmi yönettikleri ve belgelerde Putin’in yakın arkadaşı Viyolonsel sanatçısı Sergey Roldugin’in adının öne çıktığı belirtiliyor.

Viyolonsel Sergey sanatçısı Roldugin

Putin’in gençlik yıllarından arkadaşı ve kızı Maria’nın vaftiz babası olan Roldugin, 100 milyon dolarlık bir serveti yönetiyor. Viyolonsel sanatçısı Roldugin, yıllık 800 milyon dolarlık geliri olan Rusya’nın en büyük televizyon reklam ajansının yüzde 12,5’ine sahip. Roldugin ayrıca Rus ordusunun araçlarını üreten Kamaz ve devlet bankası Rossiya Bank’ta hissedar olarak görülüyor. Putin’in bu ticaretteki rolüne dair belgelerde herhangi bir bilgi bulunmuyor ancak belgelerde Yuri Kovalçuk, Arkadi ve Boris Rotenberg ile Gennadi Timçenko gibi Putin’e yakın başka bazı isimler de yer alıyor.

“RUSYA’NIN BAŞKANI OLDUĞUNUZDA…”

İZLANDA BAŞBAKANI’NIN İSTİFASI İSTENİYOR

Belgelerde adı geçen bir başka ülke lideri ise İzlanda Başbakanı Sigmundur Gunnlaugsson. Mossack Fonseca belgelerinde Başbakan Gunnlaugsson’un ülkesi finansal krizdeyken, kamu fonlarıyla kurtarılan bankalara özel bir ilgi gösterdiği görülüyor.

Belgelerde, Gunnlaugsson’un bir offshore şirket aracılığıyla sorunlu İzlanda bankalarına yüz milyonlarca dolarlık yatırım yaptığı ve bu yatırımları kamuoyuyla paylaşmadığı anlaşılıyor.

2009’da Başbakanlık görevini devralan Gunnlaugsson’un, bankalara yatırım yapan Wintris şirketindeki paylarını beyan etmediği, şirketteki yüzde 50 hissesini, Başbakan olduktan 8 ay sonra eşine devrettiği görülüyor.

Hisselerin devri ise hisse başı 1 dolar Bedel üzerinden gerçekleşmiş.

İzlanda’da Gunnlaugsson’un hemen istifa etmesi gerektiği yönünde baskılar artarken, Başbakan yasa dışı bir iş yapmadığını ve eşinin de hisse devrinden herhangi bir finansal çıkar sağlamadığını ifade ediyor.

7 soruda Panama Belgeleri

Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) Panama’da kayıtlı bir hukuk firmasının 40 yılı aşkın süredir tuttuğu kayıtlara ve belgelere ulaştı. Kuruluş, kamuoyuna ifşa edilen belgeleri, vergi cennetlerine bugüne kadar indirilmiş en büyük darbe olarak görüyor.

İngiltere’de yayınlanan Guardian gazetesi, belgelerle ilgili bilinmesi gereken 7 önemli noktayı derledi:

 

Mossack Fonseca nedir?

Mossack Fonseca bir hukuk firması. Şirketin verdiği hizmetler arasında offshore şirketlere (vergi muafiyetinin olduğu ülkelerde kurulan şirketler) hukuki danışmanlık vermek bulunuyor. Mosscak Fonseca, offshore şirketlere verdiği hizmeti yıllık olarak faturalandırıyor. Şirket aynı zamanda varlık yönetimi de yapıyor.

 

Şirket nerede?

Mossack Fonseca’nın ticari sicili Panama’da bulunuyor. Ancak şirket uluslararası ölçekte faaliyet gösteriyor. Mossack Fonseca’nın ticari sicili Panama’da. Ancak şirket operasyonları küresel düzeyde. Mossack Fonseca’nın internet sitesinde 42 ülkede toplam 600 kişilik bir ekibin bulunduğu ifade ediliyor. Ayrıca dünyanın farklı yerlerinde satış yetkilileri de (franchise) bulunuyor. Şirket İsviçre, Kıbrıs ve Virgin Adaları gibi ‘vergi cenneti’ olarak bilinen ülkelerde yoğun faaliyet gösteriyor.

 

Ne kadar büyük?

Mossack Fonseca, offshore şirketlere hukuki danışmanlık hizmeti sunan en büyük dördüncü şirket. Bugüne kadar 300 binden fazla şirketi farklı düzeylerde temsil etmiş durumda. Temsil edilen şirketlerin yarısından fazlasıysa vergi cenneti olarak nitelenen ülkelerde kayıtlı şirketler.

 

Ne kadar belge sızdırıldı?

ICIJ araştırması bugüne kadar gerçekleşen en büyük doküman sızıntısı olarak kabul ediliyor. 2010’daki WikiLeaks ve 2013’teki Edward Snowden sızıntılarından daha büyük bir belge sızıntısı yaşandı. Toplamda 11,5 milyon Mossack Fonseca dokümanı sızdırıldı. Dosyaların toplam boyutu 2,6 terabayt idi.

 

Sayılarla Panama Belgeleri

11,5 milyon belge sızdırıldı

12 emekli ya da hala görevde olan ülke liderinin adı vergi cennetleri belgelerinde geçiyor.

2 milyar $’lık şaibeli para transferi Putin’in yakın çevresi tarafından gerçekleştirilmiş.

500’den fazla banka şaibeli küresel işlemlere aracılık etmiş.

Offshore şirketleri kullananlar sahtekar mıdır?

Hayır, offshore şirketleri ve yapılanmaları kullanmak uluslararası hukuku ihlal anlamına gelmiyor. Birçok ülkede işadamları yönetilen kur rejimlerinden korunmak için paralarını offshore şirketlerde tutmayı tercih ediyor. Bazı işadamları ise vasiyet planlamaları için offshore hizmetlerinden faydalanıyor.

 

Sahtekarlar offshore şirketlerini kullanır mı?

Evet, Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, offshore şirketler aracılığıyla vergiden kaçmanın yolsuzluk kapsamında değerlendirildiğini söylemiş vevergi cennetlerindeki gizlilikle mücadele ettiklerini ifade etmişti. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Teşkilatı (OECD) bünyesinde vergi cennetlerindeki gizliliğin ortadan kaldırılması ve bilgi paylaşımının artırılması adına da girişimlerde bulunuluyor.

 

Mossack Fonseca sızan belgeler için ne diyor?

Herhangi bir yasayı çiğnemediğini iddia eden şirket, “Hizmetlerimizin istismar edilmesi üzüntü vericidir” dedi.Şirketin kurulduğundan bu yana kara para aklamayla mücadele anlamında tüm yetkililerle işbirliği yaptığını belirten Mossack Fonseca yönetimi, aracıların yaptığı işlemler nedeniyle kendilerinin suçlanamayacağını da savunuyor.

BBC: Vergi cennetindeki hesaplar ortaya çıktı

Birçok farklı ülkeden gazetecinin bir yılı aşkın süredir üzerinde çalışarak topladığı ve sayıları 11 milyonu aşan gizli belgelerde aralarında bazı ülke liderlerinin yakın çevresiyle de ilişkili hesapların detayları ortaya çıkarıldı.

Panama’da faaliyet gösteren Mossack Fonseca hukuk şirketine ait dokümanlar, şirketin müşterilerinin vergi kaçırmasına, yaptırımları bertaraf etmesine ve kara para aklamasına yardımcı olduğunu gösteriyor. Belgelerde hem emekli olmuş, hem de hala görevde olan toplam 12 ülke liderinin adı geçiyor. Araştırmayı yürüten Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) Direktörü Gerard Ryle, ele geçirilen belgelerin Mossack Fonseca şirketinin son 40 yıl boyunca yürüttüğü günlük işlemleri kapsadığını ifade ediyor.

Sayılarla Panama Belgeleri

-11,5 milyon belge sızdırıldı

-12 emekli ya da hala görevde olan ülke liderinin adı vergi cennetleri belgelerinde geçiyor.

-2 milyar $’lık şaibeli para transferi Putin’in yakın çevresi tarafından gerçekleştirilmiş.

-500’den fazla banka şaibeli küresel işlemlere aracılık etmiş.

-Ryle, “Ele geçirilen belgelerin sayısına bakıldığında sanırım bu olay, vergi cennetlerine indirilmiş en sert darbe oldu” diyor.

Mossack Fonseca belgelerinde, Libya’nın eski lideri Muammer Kaddafi ve Mısır’ın eski lideri Hüsnü Mübarek‘in aileleriyle yakın çevrelerine ait gizli hesapların bilgileri bulunuyor. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad‘a yakın kişilerin de belgelerde ismi geçiyor.

Bank Rossiya ve Putin’in çocukluk arkadaşı

Belgelerin Rusya’yla bağlantılı bölümünde ise milyarlarca dolarlık bir kara para aklama operasyonunun ortaya çıkarıldığı ifade ediliyor.

Putin’in çocukluk arkadaşı Sergey Roldugin (en solda) adına kayıtlı bir offshore şirket üzerinden milyarlarca dolarlık kara para aklama operasyonu yapıldığı iddia ediliyor.

Bank Rossiya tarafından yürütülen operasyonda,ilk para transferi Vladimir Putin’in yakın çevresindeki isimlere ait offshore şirketlere (vergi kolaylığı olan ülkelerde kurulan şirketler) yapılıyor.

Bu isimlerden birisi Sergey Roldugin. Çello virtüözü olan Roldugin, Putin’in çocukluk yıllarından bu yana yakın arkadaşı ve aynı zamanda da Putin’in kızı Maria’nın vaftiz babası.

Belgelerde Roldugin’in şaibeli finansal işlemlerle milyonlarca dolar kar elde ettiği gözüküyor.

Ancak yine aynı belgelerde Roldugin’in şirketinin “Bu şirket kazançların son sahibinin gizliliğini ve kimliğini korumak amacıyla kurulmuş olan bir şirkettir” ifadesi yer alıyor.

 İzlanda Başbakanı’nın istifası isteniyor

İzlanda Başbakanı Sigmundur Gunnlaugsson’un kurduğu offshore şirketi aracılığıyla kamuoyuna beyan etmeden ülkesindeki bankalara yatırım yaptığı görülüyor.

Belgelerde adı geçen bir diğer ülke lideri ise İzlanda Başbakanı Sigmundur Gunnlaugsson.

Mossack Fonseca belgelerinde Başbakan Gunnlaugsson’un ülkesi finansal krizdeyken, kamu fonlarıyla kurtarılan banalara özel bir alaka gösterdiği görülüyor.

Belgelerde, Gunnlaugsson’un bir offshore şirket aracılığıyla sorunlu İzlanda bankalarına yüz milyonlarca dolarlık yatırım yaptığı ve bu yatırımları kamuoyuyla paylaşmadığı anlaşılıyor.

2009’da Başbakanlık görevini devralan Gunnlaugsson’un, bankalara yatırım yapan Wintris şirketindeki paylarını beyan etmediği, şirketteki yüzde 50 hissesini, Başbakan olduktan 8 ay sonra eşine devrettiği görülüyor.Hisselerin devri ise, hisse başı 1 dolar bedel üzerinden gerçekleşmiş.

İzlanda’da Gunnlaugsson’un hemen istifa etmesi gerektiği yönünde baskılar artarken, Başbakan yasa dışı bir iş yapmadığını ve eşinin de hisse devrinden herhangi bir finansal çıkar sağlamadığını ifade ediyor.

‘Hizmetlerimiz istismar edildi’

Hukuk şirketi Mossack Fonseca sızdırılan belgeler konusunda yaptığı açıklamada, hiçbir zaman uluslararası hukuku ihlal etmediğini, kara para aklama, terörün finanse edilmesi veya benzeri bir yasa dışı faaliyete karışmadığını iddia etti.

Şirket açıklamasında ayrıca “Verdiğimiz hizmetlerin istismar edilmesinden dolayı üzüntü yaşıyoruz” ifadesi de yer aldı.