BUGÜN HOCALI KATLİAMI’NIN YIL DÖNÜMÜ.
Ermeni askerleri Sovyet Rus ordusunun da desteğini alarak, 1992 yılında 25 Şubat’ı 26 Şubat’a bağlayan gece, Dağlık Karabağ’ın Hocalı kasabasına girerek sivilleri hedef aldı. Saldırıda, resmi rakamlara ve uluslararası insan hakları örgütlerinin raporlarına göre, 83’ü çocuk, 106’sı kadın olmak üzere 613 Azerbaycanlı katledildi. 500’e yakın sivil ağır yaralanırken bin 250’den fazla kişi de esir alındı.
Aralarında 68 kadın ve 28 çocuğun da bulunduğu 150 esirden bir daha hiç haber alınamadı. Aralık 1991’de Karabağ’ın başkenti olarak kabul edilen Hankendi’ni ele geçiren Ermeni güçlerinin sonraki hedefi 2 bin 605 ailenin yaşadığı 7 bin nüfuslu Hocalı oldu. Bölgenin etrafındaki bütün köy ve yollar kapatıldıktan sonra kasabanın diğer illerle kara yolu bağlantısını kesildi. Hocalı’nın diğer bölgelerle tek bağlantısı olan hava ulaşımı da 28 Ocak 1992’de Şuşa-Ağdam seferini yapan helikopterin Ermeni askerleri tarafından düşürülmesiyle ortadan kalktı.
Böylece 25 Şubat 1992’den itibaren Hocalı’ya üç koldan saldıran Ermeniler, 366. Motorize Alayı’nın bütün araçlarını kullanarak şehri iki saat boyunca top ve tank ateşine tuttu. Azerbaycan Meclisi, 1994 yılında düzenlenen bir oturumla, 613 vatandaşının katledildiği hadiseyi, ‘Hocalı Soykırımı’ olarak kabul etti. Hocalı’da yaşananlar Meksika, Macaristan, Pakistan, Kolombiya, Çek Cumhuriyeti, Bosna Hersek, Honduras, Peru, Sudan ve İslam İş birliği Teşkilatı’nca da ‘soykırım’ olarak tanındı. Hocalı Katliamı’nı 5 ülke parlamentosu kınarken, ABD’de 16 eyalet meclisi, yaşananları ‘soykırım’ olarak gören kararları kabul etti. İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch), olayı Dağlık Karabağ Savaşı sırasında işlenen ‘katliam’ olarak kayıtlara geçirdi.
BM Genel Kurulu, 1993 yılında Ermenistan’ı kınadı. Birleşmiş Milletler halen resmi bir karar almazken, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi “Ermeniler tüm Hocalı sakinlerini katletti” ifadesinin yer aldığı bir bildiri imzaladı. Avrupa Güvenlik ve İş birliği Teşkilatı- Minsk Grubu, 1996 yılında Erivan’ı kınayarak, Azerbaycan’ın toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesini istedi. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) 22 Nisan 2010 tarihli kararında, Hocalı’da yaşananlar, savaş suçları veya insanlık aleyhine suçlarla eşdeğer eylemler olarak görüldü ancak resmi bir karar alınmadı.