FRANSA’DA BİR DÖNEME DAMGA VURAN DEVLET BAŞKANI CHİRAC YAŞAMINI YİTİRDİ

JACQUES CHİRAC VEFAT ETTİ

26 EYLÜL 2019

Chirac’ın damadı Frederic Salat-Baroux, uzun süredir sağlık sorunları yaşayan Fransa eski Cumhurbaşkanı Jacques Chirac’ın ‘bu sabah (26.9.2019) sevdiklerinin yanında huzur içinde yaşama veda ettiğini açıkladı.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ülkenin yakın tarihinin en güçlü isimlerinden Chirac’ın yaşamını yitirmesinin ardından televizyondan halka seslendi. Macron “Bu akşam size büyük bir hüzünle hitap ediyorum. Cumhurbaşkanı Jacques Chirac bu sabah aramızdan ayrıldı. Bizi sevdiği kadar bizim de onu sevdiğimiz bir devlet adamını kaybettik.Chirac’ı, Fransa’yı bağımsız ve gurur veren bir ülke konumuna getiren, haksız askeri müdahaleye karşı gelebilen, eski Yugoslavya’daki savaşlara son verebilen ve Lübnan’da barış ve güvenlik için mücadele edebilen biri olarak hatırlıyorum” dedi. Macron, Chirac’ın birliği ve dayanışmayı öncelediğini, aşırılığa ve kine karşı mücadele ettiğini söyledi. Macron, Chirac’ın aynı zamanda siyasi hayatında daha güçlü bir Avrupa, farklılıklara karşı saygı için mücadele ettiğini bu nedenle, Chirac’a minnettar olduğunu belirterek, ailesine ve yakınlarına başsağlığı dileklerini iletti.

Ulusal yas ilan edildi
Öte yandan Elysee Sarayından yapılan açıklamayla, Chirac’ın vefatı nedeniyle pazartesi ulusal yas ilan edildi. Chirac’ı anmak isteyenler için Saray’ın kapılarının pazar gününe kadar halka açıldı ve pazartesi Paris’teki Saint-Sulpice Kilisesi’nde anma töreni düzenlendi. Törene Fransa’nın 4 Devlet Başkanı katıldı, kilisede yabancı devlet ve hükümet başkanlarıyla birlikte Cumhurbaşkanı Macron ve eski üç Cumhurbaşkanı Valery Giscard d’Estaing, Nicolas Sarkozy ve François Hollande hazır bulundu. Chirac törenin ardından Montparnasse mezarlığına defnedildi.

Öte yandan Bayrakların yarıya indirildiği Fransa’nın başkenti Paris’in simgesi Eyfel Kulesi’nın ışıkları, akşam hayatını kaybeden Chirac’ın anısına söndürüldü.

* * *

1995-2007 yılları arasında 12 yıl boyunca Fransa’yı yöneten merkez sağ görüşlü Chirac’ın en önemli hedeflerinden biri Fransa’yı küresel bir güç haline getirmekti. Cumhurbaşkanı Chirac, Almanya Başbakanı Gerhard Schröder ile birlikte Amerika Birleşik Devletleri’nin 2003 yılında Irak’ı işgaline karşı direnen bir isim olarak da tarihe geçti.

Başbakan Eduard Philippe yaptığı açıklamada, “Jacques Chirac’ın vefatı Fransa’yı hüzne boğdu. Tüm Fransızlar gibi çok üzgünüm.” dedi. Philippe, ülkenin önemli bir şahsiyeti kaybettiğini söyledi.

Cumhurbaşkanlığı görevini 2007’de Chirac’tan devralan Nicolas Sarkozy de yaptığı yazılı açıklamada, Chirac’ın vefat haberini üzüntüyle karşıladığını belirterek, “Bugün hayatımın bir parçası yok oldu. Fransa’yı evrensel değerlerine ve tarihsel rolüne sadık şekilde yapılandırdı” dedi. Sarkozy’den sonra Cumhurbaşkanı olarak görev yapan François Hollande ise Chirac’ı Fransızlarla ilişki kurabilen mücadeleci biri olarak tanımladı. Ulusal Meclis Başkanı Richard Ferrand, sosyal medya hesabından, “Jacques Chirac artık Fransa tarihinin bir parçası. Fransız halkı yorulmayan bir cumhuriyetçi, vizyonu geniş ve güncel tartışmalara karşı hassas birini kaybetti.” açıklamasını yaparken, Chirac’ın aşırılık veya ırkçılıktan uzak durulması gerektiği yönündeki açıklamasını unutamayacağını belirtti.

Chirac’ın cumhurbaşkanlığı döneminde başbakanlık yapan Alain Juppe ise “Büyük bir üzüntü yaşıyorum. 40 yıl boyunca Chirac ile karşılıklı dostluk ve güvene dayalı özel bir diyaloğum vardı. Bu diyalog sadece siyasi değil aynı zamanda kişiseldi.” dedi.

Aşırı sağcı Ulusal Birlik Partisinin lideri Marine Le Pen de sosyal medya hesabından yayınladığı mesajda “Jacques Chirac ile fikir ayrılıklarımıza rağmen kendisi Fransa’nın denizaşırı ülkeleri aşığıydı ve Irak savaşına karşı çıktı.” görüşünü paylaştı.

Aşırı solcu ‘Boyun Eğmeyen Fransa Hareketi’nin lideri Jean-Luc Melenchon da sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Fransa tarihi yeni bir sayfa çevirdi. Haklı üzüntülerimiz var. O herkesten çok daha fazla Fransa’yı seviyordu ve bunun için ona minnettarız.” dedi.Almanya Şansölyesi Başbakan Angela Merkel “Harika bir ortak ve harika bir dost” yorumunu yaptı. Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas da Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Fransız dostlarımızla Jacques Chirac’ın yasını tutuyoruz. Büyük bir devlet adamını ve Avrupalıyı kaybettik. Irak Savaşı’na karşı duruşu ve Vichy Hükümeti ile Fransız işbirlikçilerin de katkısıyla işlenen Nazi suçlarının açığa çıkarılması için verdiği kararlı mücadele, hatırasını onurlandırıyor” dedi. Avrupa Birliği Komisyon Başkanı Jean-Claude Junker üzüntüsünü paylaşırken “Avrupa önde gelen isimlerinden birini kaybetti. Fransa büyük bir devlet adamını ben de sadık bir arkadaşımı, dostumu kaybettim” açıklamasını yaptı.

Jacques Chirac Fransa’nın 40 yılına damga vurdu.

29 Kasım 1932 yılında Paris’te doğan Chirac, 5. Cumhuriyet tarihinin en önemli siyasetçilerinden birisi olarak tarihe geçti. 40 yılı aşkın siyaset yaşamı boyunca milletvekilliği, bakanlık, Başbakanlık ve Paris belediye başkanlığı görevlerinde bulundu.
Paris’te Siyasal Bilgiler Fakültesi ile tanınmış devlet adamlarının yetiştiği ‘Ulusal İdare Okulu ENA’a da eğitim gördü. 1967 yılında Georges Pompidou’nun Cumhurbaşkanı olarak görev yaptığı
dönemde, Çalışma Bakanı olarak hükümete giren Chirac, toplu sözleşme görüşmelerindeki inatçı tavrıyla “Buldozer” lakabıyla anıldı.

Chirac, AB yolunda Türkiye’nin önünü açmıştı
Chirac, Almanya’nın eski başbakanlarından Gerhard Schröder ile birlikte 2002 yılındaki Kopenhag Zirvesinde Türkiye’nin AB üyeliği konusunda lehine bir karar çıkmasında önemli rol
oynamıştı.Kopenhag Zirvesinde, Türkiye’nin Kopenhag kriterlerine uyum yönünde 2002 yılı içinde kaydettiği ilerlemelerin olumlu karşılandığı belirtilerek, AB Komisyonu’nun görüş ve tavsiyeleri ışığında, Aralık 2004’te toplanacak Zirvenin Türkiye’nin Kopenhag siyasi kriterlerini yerine getirdiği yönünde bir karar alması durumunda müzakerelerin gecikmeksizin başlanacağı vurgulanmıştı. Daha sonra Fransa ve Türkiye’nin arasını açan ve ikili ilişkilerin uzun süre gerginleşmesine yol
açan “Fransa Ermeni soykırımını tanır” ifadesiyle 2001 yılında kabul edilen yasa yine Chirac zamanında yürürlüğe girdi.

* * *
Chirac’ın Cumhurbaşkanlığı döneminde aldığı tarihi kararlar

-Nükleer denemeleri önce başlattı sonra son verdi
Chirac, 13 Haziran 1995 tarihinde ilk seçildiğinde ülkesinin 1992 yılında François Mitterrand’ın Pasifik’te son verdiği nükleer denemeleri tekrar başlattığını açıkladı. Chirac, 29 Ocak 1996
tarihinde ise ülkesinin nükleer denemeleri yeniden sonlandırdı. Bu süre içinde Fransa, 6 nükleer deneme gerçekleştirdi.

-Yedi yıllık cumhurbaşkanlığı süresini 5 yıla indirdi.
Jacques Chirac, döneminde cumhurbaşkanlığı görev süresi 7 yıldan 5 yıla indirildi. Chirac’ın önerisiyle düzenlenen referandumda, seçmenin yüzde 73’ünün olumlu oy vermesiyle gerekli anayasa değişikliği yapıldı. Yarı başkanlık sisteminin geçerli olduğu Fransa’da, 5 yılda bir yapılan parlamento seçimlerinde ve 7 yılda bir yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde farklı partilerden adayın kazanması devlet yönetiminde sorun teşkil etmesi, bu yönde bir karar alınmasında
önemli rol oynadı.

-Zorunlu askerlik hizmetine son
Chirac, göreve geldikten bir yıl sonra 1905 yılından bu yana zorunlu olan askerlik hizmetini kaldırdı. Fransa’nın artık “tehlikede olmadığını” savunan Chirac, profesyonel ordunun ilk
temelini attı.-Fransızlar Irak’ta savaşmayacak
Jacques Chirac’ın dış politikadaki en önemli kararlarından birisi de, Fransa’nın Irak’ın 2003 yılındaki katılan uluslararası koalisyon içinde yer almamasıydı. ABD’nin tüm baskısına rağmen Chirac, 20 Mart 2003 tarihinde ABD ve koalisyon güçleri tarafından gerçekleşen Irak’ın işgaline katılmadı. Körfez Savaşı ve Afganistan’da daha önce yaşananları hatırlatan Chirac, “demokrasi tanklarla gelmiyor diyerek” bir kez daha tarihe geçti.

-Yahudi soykırımında Fransa’nın rolünü ilk kabul eden devlet adamı oldu.
Fransa’nın Nazi Almanya’sı tarafından işgali sırasında 13 binin üzerinde Musevinin 16 Temmuz 1942 tarihinde bir gece içinde polis tarafından Paris’teki “Vélodrome d’Hiver” (Kış Velodromu)
kısa adıyla “Vél d’Hiv”e toplanıp, burada 5 gün süresince ekletildikten sonra Ausschwitz toplama kampına gönderilmesi, ülke tarihinin en utanç verici anısı olarak hatırlanıyor. Chirac, 16 Temmuz 1995 tarihinde Vel d’Hiv anma törenlerine katılarak, 53 yıllık aradan sonra bir anlamda Fransız devletinin bu katliamdaki rolünü kabul eden ilk lider olarak tarihe geçti.

-Paris’in merkezinde sanat müzesi
Chirac, Eyfel Kulesi’nin hemen yanında yer alan bir bölgeye ‘Branly Medeniyet Müzesi’nin inşa edilmesine öncülük etti. 2006 yılında tamamlanan müze yine Chirac tarafından açıldı. ünyanın
dört bir yanından Chirac’ın dostu olan devlet adamlarının kendi ülkelerinden gönderdiği tarihi ve kültürel eserler bu müzenin oldukça zengin bir koleksiyona sahip olmasını sağladı. 2006-
2016 yılları arasında bu müzeyi ziyaret edenlerin sayısı 15 milyonu geçti.

-Karayollarında trafik kazalarıyla mücadele
Chirac’ın 2002 yılında yeniden ikinci kez seçimi kazanmasının ardından karayollarında trafik kazaları sonucu ölümlerin azaltılması için sert önlemler karayollarındaki ölüm oranlarında ilk sıralarda yer alan Fransa’da, bunun önüne geçilmesi için karayolları radarlarla donatıldı ve ağır para cezaları getirildi. Bu etkili önlemler sayısında trafik kazalarında ölenlerin sayısı yüzde 40 oranında azaldı.

* * *
Paris Belediyesi’nde yolsuzluk davası
Paris belediyesindeki usulsüz işe alımlar ve çalışmadan maaş alanlar yüzünden açılan davalarla başı uzun süre ağrıyan Chirac, cumhurbaşkanlığı dokunulmazlığı gerekçe gösterilerek bu
duruşmalarda uzun süre yargılanmadı. Chirac, Paris Belediye Başkanlığı dönemindeki yolsuzluk iddiaları ile ilgili açılan davada ancak 2011 yılında mahkeme karşısına çıktı.
Chirac yolsuzlukla suçlandı
Jacques Chirac, Paris Belediye Başkanlığı yaptığı döneme ilişkin usulsüzlük iddiaları nedeniyle
bugün ikinci kez sorgulandı. Chirac, Cumhurbaşkanlığı sırasında sahip olduğu dokunulmazlık nedeniyle, ilk olarak görevini bıraktıktan sonra, Eylül ayında sorgulanmıştı. 1983-1995 yılları arasında belediye başkanlığı yapan Chirac’ın, hiç çalışmadıkları halde yaklaşık 40 kişiye belediye bütçesinden maaş ödeyerek, liderliğini yaptığı merkez sağ partiye ”haksız kazanç sağladığı” iddia edildi. 21.11.2007
* * *
Chirac mahkûm edildi
Fransa eski Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, yolsuzluk suçundan(16.12.2011) hapis cezasına mahkûm edildi. Cezası iki yıllığına tecil edilen Chirac, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana
Fransa’da yargılanan ilk cumhurbaşkanı oldu. O zaman 79 yaşındaki Jacques Chirac, 1977-1995 yılları arasında Paris belediye başkanı olduğu dönemde, partisinden kişilere, herhangi bir hizmette bulunmadıkları halde, belediye bütçesinden maaş ödettiği gerekçesiyle açılan davada
mahkûm edildi. Eski Cumhurbaşkanı hakkında iki yıl tecilli hapis kararı verildi. Chirac’ın avukatı Jean Veil, yaptığı açıklamada, “müvekkillinin kararı sükûnetle karşıladığını” söyledi. Fransız
avukat, “karara itiraz için temyiz mahkemesine başvurulup başvurulmayacağı ile” ilgili bir soru üzerine verdiği yanıtta, “Müvekkilim Chirac zamanı geldiğinde bunu kendisi açıklayacak” dedi. Avukatı Veil, “Müvekkilim suçsuz olduğunu söylüyor ve bu davada mahkum olacak birisi varsa kendisi veya yardımcılarının değil, başkası olması gerektiğini düşünüyor” diye konuştu.

İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana bir ilk
Dava, ülkede İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana ilk kez bir cumhurbaşkanının yargılanmış olması açısından önem taşıyor. Chirac’ın belediye başkanlığı yaptığı dönemde partisi Cumhuriyet Yürüyüşü üyesi 28 kişiye, ortada herhangi bir hizmet olmadığı halde belediye hizmetleri adı altında para aktardığı iddia edildi. Chirac, sağlık durumunu gerekçe göstererek duruşmaya katılmadı. Doktoru, eski cumhurbaşkanının ciddi nörolojik sorunları olduğunu savundu.
* * *

CHİRAC, PARİS MONTPARNASSE MEZARLIĞINA DEFNEDİLDİ.

Fransa’da 26 Eylül günü vefat eden eski Cumhurbaşkanı Chirac’a görkemli bir cenaze töreni düzenlendi. Bir günlük Ulusal yas ilan edilen Fransa eski Cumhurbaşkanı Jacques Chirac için Notre Dame Katedrali yangın sonrası kapalı olduğundan Paris Saint-Sulpice Kilisesinde düzenlenen cenaze törenine dünyanın bir çok ülkesinden liderler ve devlet adamları katıldı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in eşiyle katıldığı törene ABD eski Başkanı Bill Clinton, Almanya Cumhurbaşkanı Frank Walter Steinmeier, İtalya Cumhurbaşkanı Sergio Mattarella, Ürdün Kralı Hüseyin, Kongo Devlet Başkanı Denis Sassou Nguesso, Belçika Başbakanı Charles Michel, Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker, Monaco Prensi Albert, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani, Lübnan Başbakanı Saad el-Hariri,İspanya eski Başbakanı Jose Luis Rodriguez Zapatero ile bir çok ülkenin Bakan ve temsilcisi katıldı.

Türkiye’yi Paris Büyükelçimiz İsmail Hakkı Musa temsil ederken törende eski Başbakanlardan Lionel Jospin ve ev sahipliği yapan Cumhurbaşkanı Macron ile birlikte Fransa eski Cumhurbaşkanları Valery d’Estaing, Nicolas Sarkozy ve François Hollande olmak üzere 4 Cumhurbaşkanı hazır bulundu. Chirac’ın cenazesi Saint Sulpice kilisesine getirilmeden önce halkın ziyaret etmesi için konduğu içinde Katedrali bulunan Saint-Louis-des-Invalides Askeri Müzesi avlusunda Cumhurbaşkanı Macron’un katıldığı askeri bir tören düzenlendi. Törende Chirac’ın eski korumalarının omuzlarında taşınan tabut İnvalides Müzesi Avlusunun ortasında yere kondu. Macron tek başına dev avlunun ortasına yürüyerek Chirac’ın cenazesi önünde saygı duruşunda bulundu ardında Ulusal marş çalındıktan sonra cenaze Saint Sulpice kilisesine götürüldü.
Kiliede yapılan resmi tören dışarıda kurulan ekranlarda sabahın erken saatlerinde gelip bekleyen binlerce kişi tarafında izlenirken bir çok kişinin göz yaşlarına hakim olmadığı gözlendi.

Kilisedeki dini törenden sonra Chirac’ın cenazesi sadece aile fertlerinin hazır bulunduğu dini törenle Paris Montparnasse Mezarlığı’nda 2016 yılında ölen küçük kızı Laurence’ın yanına defnedildi. NOT- Fotoğraflardan sonra daha önce eklediğim Chirac’la görüşmelerimin foto videosunun hızlı olduğu için yazıların okunmadığını söyleyen arkadaşlar için yeniden daha yavaşlatılmış olanını ekledim. Uygun görenler yeniden bakabilir.